Od dawna wybierałem się na "Iwonę, księżniczkę Burgunda" Gombrowicza. W końcu spełniłem swój zamiar. Ale nie recenzja jest moim zamierzeniem. Na marginesie sztuki i reakcji pu­bliczności nasunęło mi się szereg uwag ogólniejszej natury, związanej z zagadnieniem masowości i elitaryzmu w kulturze. Podpisuję się oburącz za maso­wością, za tendencjami dotarcia wszelkich objawów kulturalnych aż do przysłowiowych "strzech". Jed­nak muszę stwierdzić, że tzw. ko­munikatywność - a więc podsta­wowa cecha powszechności kultury - jest pewnym nieporozumieniem. Bo czy ludowość w Wielkiej Sztu­ce poza zwodniczo brzmiącym źródłosłowem "lud" określa jej przystępność, łatwą strawność bez uprzedniego przygotowania? Sztuka, ta przez wielkie S, o ile nawet wiąże się źródłowo z ludo­wością, to w tej formie w jakiej ją przejmujemy, jest już zjawiskiem wtórnym, przekształconym w war­sztacie twórczym w produkt mniej lub więcej elitarny. A co