W DZIEJACH polskich walk o nie podległość jest pewien fakt, który zawiera w sobie olbrzymi ładunek wzruszenia. Tym fak­tem jest strajk szkolny w roku 1905. Walka dzieci o polską szkołę nęciła już wielu autorów naszych, uwieczniano ją zarów­no w prozie beletrystycznej, jak na scenie. Dość wymienić, gdy chodzi o temat rusyfikacji w szkole "Syzyfowe prace" Żeromskiego, obraz nie mający sobie równego, a w teatrze - niezapomniany "Młody las" Jana Adolfa Hert­za, sztukę stanowczo u nas obecnie niedocenioną. Janusz Teodor Dybowski autor licz­nych sztuk teatralnych, z których naj­głośniejszy był dramat "Kościuszko w Berville" grany w 1951 roku w Krako­wie przez Solskiego, powrócił do tego tematu, rozszerzywszy go o obraz do­mowego życia znanego w owym czasie pułkownika Ochrany barona Uthofa. Przekrój społeczeństwa polskiego w roku 1905 wypadł dość ubogo w tej sztuce: z jednej strony rodzina gnębiciela, w której katami polskiego społe­czeńs