Wyzwolenie jest, obok Wesela, dramatem, który spośród utworów Wyspiańskiego obrósł największą ilością komentarzy i analiz często kontrowersyjnych, czasem wręcz ze sobą sprzecznych. Do truizmów należą już stwierdzenia dotyczące nowatorskiego kształtu dramaturgicznego - "pirandellizmu" - sztuki napisanej wcześniej niż Sześć postaci, wyboru miejsca akcji (teatr), a także dyskursywnego i publicystycznego charakteru całości. Od dawna też zwracano uwagę na bardzo specyficzny sposób, w jaki Wyspiański prowadzi w Wyzwoleniu walkę z tradycją romantyczną, przede wszystkim z Mickiewiczem, sam jednocześnie przejmując narzucony sobie przez tę tradycję schemat pojmowania własnej roli - pisarza - jako "wieszcza". Analizowano już wielokrotnie wyraźne wpływy Nietzschego, a także aluzje do Szekspira (Geniusz - Prospero). Wreszcie, jeśli chodzi o tak zwaną wymowę utworu, to od pierwszych recenzji współczesnych Wyspiańskiemu aż po Kazimierza Wykę wielu na