"Powrót Odsysa" Stanisława Wyspiańskiego jest jednym z je­go ostatnich dramatów, dojrza­łość tego utworu - zarówno pod względem formalnym, jak i tre­ściowym - nie stanowi więc za­skoczenia. Może natomiast zdu­miewać fakt, że odnajdujemy w nim odzwierciedlenie aktualnych po dzień dzisiejszy myśli i po­glądów, charakterystycznych dla współczesnej problematyki mo­ralnej i ideowej. Wyspiański podejmuje w "Powrocie Odysa" motywy antycz­ne, lecz przetransponował je tak, że brzmią one uniwersal­nie, a nawet swojsko. Poprzez prezentację losów Odysa Wys­piański przedstawia aktualne w jego czasach zagadnienia bytu narodowego, tragizm utraconej niepodległości i możliwości jej odzyskania. Tak więc spoza hi­storycznego kostiumu i rzeczy­wistości przełomu XIX i XX wieku wyziera myśl nowoczes­na, uniwersalna. Bohater Wyspiańskiego jest pełen wewnętrznych powikłań i komplika­cji. Odysa powrót do domu jest do­piero początkiem nowego łańcucha