Słynną powieść Jerzego Andrzejewskiego przeniósł na ekran telewizyjny Zygmunt Hübner w roku 1974. W dziesięć lat po premierze emisja tego spektaklu potwierdziła podstawowe walory realizacji: celność opracowania tekstu (adaptacja Agnieszki Andrzejewskiej i Antoniego Libery), twórczy wkład aktorski, konsekwentnie kameralizującą obraz reżyserię. Ale w podobny sposób wiele dawnych widowisk z powodzeniem wytrzymuje próbę czasu, natomiast przedstawienie "Popiołu i diamentu" z upływem lat jakby obrosło w znaczenia. Uaktualniało powieść sprzed 36 lat. Wówczas była to książka o dramatycznym rozdarciu społeczeństwa, w którym ofiarami z obydwu stron stawali się najlepsi. Andrzejewski osią powieści uczynił konflikt najbardziej charakterystyczny dla powojennego przełomu, dał obraz walki politycznej roku 45. W spektaklu Hübnera główne linie dramatu przebiegają tak samo, a przecież układają się w inny dramat. Sens realny, historyczny konfliktu podlega j