Julian Dobrski
DOBRSKI Julian (31 XII 1812 lub 1811 Nowe - 2 V 1886 Warszawa), śpiewak. Był synem Apolinarego D., urzędnika komory celnej w Grajewie w woj. podlaskim (wg informacji rodziny: uczestnika powstania kościuszkowskiego, pułkownika i komendanta Arsenału w Warszawie), i Katarzyny z Dulmiańskich. Dzięki pomocy gen. M. Cichockiego studiował od 1826 w konserwatorium warsz. w klasie E.C. Solivy. 1 VII 1832 został zaangażowany do opery warsz.; debiutował 20 IX w partii Almavivy ("Cyrulik sewilski"). Partię tę śpiewał także 24 II 1833 na inauguracyjnym przedstawieniu T. Wielkiego w Warszawie. W ciągu całej kariery artyst. cieszył się sympatią i uznaniem publiczności, które zdobył od razu dzięki nieprzeciętnym walorom scenicznym. Dysponował pięknym i silnym głosem tenorowym, posiadał świetną wymowę i metodę śpiewu, a także zdolności aktorskie. Odnosił wielkie sukcesy zarówno w partiach lirycznych, jak i dramatycznych. Śpiewał m.in. partie: Severa ("Norma"), Edgara ("Łucja z Lammermooru"), Maxa ("Wolny strzelec"), Gennara ("Lukrecja Borgia"), Lionela ("Marta"), Manrica ("Trubadur"),Eleazara ("Żydówka") oraz partie tytułowe we "Fra Diavolo" i "Ernanim". J.T.S. Jasiński pisał o nim że "stał się wszechstronnym panem obecnych na przedstawieniu, a gra jego potężniała mocą i prawdą, zachwycał metalem cudownym głosu". W 1846-48 występował w Turynie i w Genui. Podobno za granicą nawiązał kontakty z rewolucyjnym ruchem Wiosny Ludów i w związku z tym mógł powrócić do kraju dopiero po otrzymaniu specjalnego zezwolenia policji (uzyskanego za wstawiennictwem M. Kalergis). 1 I 1858 wziął udział w warsz. premierze "Halki" śpiewając partię Jontka. 25 II tego roku obchodził jubileusz dwudziestopięciolecia pracy na scenie operowej; śpiewał wówczas partię Ernaniego ("Ernani"). W czasie uroczystości dyr. J. Quattrini wręczył mu złoty wieniec ozdobiony brylantami. 28 IX 1865 D. wykonał partię Stefana w premierowym przedstawieniu "Strasznego dworu". Wkrótce otrzymał dymisję z WTR za udział w nabożeństwie za pięciu poległych (śpiewał tam hymn A. Stradelli). Po raz ostatni wystąpił 25 XI 1865 w partii Eleazara ("Żydówka"). D. zdobył sławę jako doskonały odtwórca postaci moniuszkowskich. Recenzent "Kuriera Codziennego" pisał, że "D. to nie tylko tenor, gwiazda przejściowa, która w miarę swego biegu traci siłę swoich promieni, lecz zarazem jeden z punktów wytycznych w historii rozwoju naszej muzyki scenicznej". Zajmował się także pracą pedag.: w 1861-64 uczył śpiewu w Instytucie Muz., a po przejściu na emeryturę w 1866 objął klasę śpiewu w konserwatorium warszawskim. Był kompozytorem; ogłosił pieśni: "Niezapominajki", "Kochanek lutni" i wydał cykl "Echo-zbiór pieśni obcych kompozytorów". Pierwszą żoną D., była Julia z Koehlerów (wystąpiła ona 17 VI 1867 w roli Emilii - "Lektorka" w WTR), drugą - Bronisława ze Stepanowskich.
Bibl.: Album teatr. II s. 27 (il.); EdS IV; Pam. Sceny warsz. 1838 s. 7-9, 1839 s. 61, 135,262, 1840 s. 103,104, 113;PSBV (W. Hordyński); Rulikowski: Teatr warsz.; SMP; Sowiński: Słownik muzyków; Wspomnienia aktorów; EMTA 1885 nr 92, 1886 nr 135, 1893 nr 524; Kłosy 1866 nr 29; Kur. warsz. 1865 nr 136, 221, 1886 nr 121, 123; Ruch muz. 1858 nr 24, 47, 1860 nr 51; Chomiński; Jasiński; Krogulski; List wnuka, B. Dziubka z 22 IV 1963, IS PAN.
Ikon.: NN: D. jako Lionel (Marta), lit., Teatra Warszawskie 1836, A, II, 9; M. Fajans: Portret, lit., M. Fajans: Wizerunki polskie, Warszawa 1851-61 - MNWarszawa, MTWarszawa, Bibl. Nar.; J. Simmler: Portret, rys. i lit., 1852 (Artyści sceny warsz.) - MNWarszawa, MTWarszawa; J.Kossak: D. Jako Jontek (Halka), drzew., Tyg. ilustr. 1865 nr 324; Fot. pryw. - IS PAN, MTWarszawa; J. Ryszkiewicz: Portret, Biesiada Literacka 1886 nr 20.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
