"Końcówka. Akt bez słów". Białostocki Teatr Lalek
fot. Krzysztof Bieliński
Jan Ciecierskinie żyjeur. 1899-03-08, Warszawa
zm. 1987-02-20, Warszawa |
Jan Ciecierski (8 III 1899 Warszawa - 20 II 1987 Warszawa), aktor, reżyser. Studiował prawo na UW, a w 1924 przeniósł się do Konserwatorium Warsz., gdzie w 1927 ukończył Oddział Dram. pod kier. A. Zelwerowicza. Na sez. 1927/28 został zaangażowany do T. Polskiego w Katowicach. Grał wówczas m.in. Norskiego ("Oj, młody, młody" Fredry), Anzelma ("Ptak" Szaniawskiego), Beralda ("Chory z urojenia" Moliera), W sez. 1928/29 w T. Ateneum w Warszawie występował m.in. jako Leon ("Śluby" Górskiego), Pietia ("Kwadratura koła" Katajewa), Fabrizzio ("Oberżystka" Goldoniego), w 1.1929-32 grał w T. Miejskim na Pohulance i T. Lutnia w Wilnie (Cesarza Chin w "Turandot" Gozziego, Genre w "Nocy listopadowej" Wyspiańskiego, Baltazara w "Logice pana Baltazara" Marchanda, Sir Jędrzeja w "Wieczorze Trzech Króli" Shakespeare'a), po czym przeniósł się do Warszawy i w 1. 1932-39 grał w T. Letnin, Narodowym, Nowym, m.in. Quentina ("Wir" Cowarda), Rowleya ("Szkoła obmowy" Sheridana), dr Magre ("Cień" Niccodemiego), Zebrzydowieckiego ("Dowód osobisty" Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej), Vico Lamannę ("Ależ, to nie na serio!" Pirandella). Ponadto w Instytucie Reduty (sez. 1934/35) zagrał Prof. fizyki ("Teoria Einsteina" Cwojdzińskiego), w nast. występował 1935/36 w T. Kameralnym. W 1939 zmobilizowany jako oficer rezerwy, po zakończeniu kampanii internowany na Litwie, był inicjatorem obozowych inscenizacji fragm. "Dziadów" Mickiewicza, "Wyzwolenia" Wyspiańskiego i "Księcia Niezłomnego" Słowackiego. Po ucieczce z obozu do 1941 występował w T. Polskim w Wilnie, m.in. w roli Kapelana ("Damy i huzary" Fredry), Walerego ("Ładna historia" Caillaveta i Flersa), Reportera ("Sława" Gusiewa), Chudogęby ("Wieczór Trzech Króli" Shakespeare'a). Po zajęciu Wilna przez Niemców w lecie 1942 dostał się do Warszawy, gdzie uczestniczył w konspiracyjnym życiu artyst., m.in. w pracach Tajnego T. Wojskowego i Teatrze Wyobraźni T. Byrskiego. Po wojnie był w pierwszym zespole krak. Starego T. (1945-1945/46), wykładał w działającym przy nim Studio, a nast. kierował zespołem absolwentów pn. Teatr 17, który w sez. 1946/47 występował jako objazdowy T. Kameralny TUR. Grał w Krakowie m.in. Enaima ("Mąż doskonały" Zawieyskiego), Orgona ("Igraszki trafu i miłości" Marivaux), Mnicha Hieronima ("Masław" Zawieyskiego), Adriana ("Nieboszczyk pan Pic" Peyret-Chappuisa), Podkomorzego ("Powrót posła" Niemcewicza). Reżyserował w T. Polskiego Radia, np. "Morze nas woła" Żyżemskiej. Po przybyciu do Warszawy w sez. 1947/48 występował w Miejskich T. Dramatycznych (Św. Antoni w "Cudzie św. Antoniego" Maeterlinca, Powsinowski w "R. H. Inżynier" Winawera). W nast. sez. zaangażował się do T. Polskiego, gdzie do 1962 reżyserował i grał, m.in. Pątnika ("Zakon krzyżowy" Morstina), Połogiego ("Wrogowie" Gorkiego), Repetiłowa ("Mądremu biada" Gribojedowa), Żewakina ("Ożenek" Gogola), Lisieckiego ("Lalka" wg Prusa), Wodzińskiego ("Lato w Nohant" Iwaszkiewicza), Aktora-reżysera ("Noc listopadowa" Wyspiańskiego), Pana Biegunkę ("Chory z urojenia" Moliera), Ojca ("Kuglarze" Skowrońskiej), Dulskiego ("Moralność Pani Dulskiej" Zapolskiej), z wyjątkiem sez. 1957/58 kiedy był w T. Ateneum (Orgon w "Świętoszku" Moliera). Od sez. 1962/63 do śmierci należał do zespołu T. Narodowego. Ważniejsze role: Kostylew ("Na dnie" Gorkiego), Pagatowicz ("Grube ryby" Bałuckiego), Typowicz ("Kurka wodna" Witkiewicza), Ryjek ("Sen nocy letniej" Shakespeare'a), Dawid Renesans ("Pluskwa" Majakowskiego), Marko ("Płatonow" Czechowa), Ojciec ("Dwa teatry" Szaniawskiego), Mlaskauer ("Jan Maciej Karol Wścieklica" Witkiewicza), Konfucjusz ("Obora" Kajzara). Sporadycznie reżyserował, np. "Porfiriona Osiełka" Gałczyńskiego (T. Kameralny, 1958), w sez. 1952/53 i 1971/72 wykładał w warsz. PWST. Grał w filmach, m.in. "Pierwsze dni" (Majster Plewa), "Popiół i diament" (Portier), "Awantura o Basię" (Doktor), "Dyrygent" (Ojciec), "Aktorzy prowincjonalni" (Emeryt). W t. radiowym przez ponad 30 lat wcielał się w postać Józefa Matysiaka. Pisał o teatrze, m.in. w Pamiętniku Teatralnym1963 zamieścił artykuł "W tajnym Teatrze Wojskowym", w tomie wspomnień "O zespole Reduty 1989-1939" (Warszawa 1970) szkic pt. "Praca nad Teorią Einsteina", ponadto w 1. 70-tych na łamach "Teatru" opowieści-anegdoty z życia aktorów, w 1978 ukazały się jego wspomnienia "Mistrzowie i koledzy", a w 1989 "Zwyczajne życie aktora". Był członkiem Kapituły Zasłużonych SPATiF-ZASP.
Źródło: Almanach Sceny polskiej 1986/87 tom XXVIII, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1993
Baza danych zawiera informacje o karierach artystycznych, zatrudnieniu zawodowym i nagrodach wszystkich osób związanych twórczo z polskimi teatrami dramatycznymi, muzycznymi, lalkowymi i polskim filmem od roku 1991 do chwili obecnej. Dane wcześniejsze są sukcesywnie uzupełnianie i docelowo w bazie znajdą się wszystkie szczegóły dotyczące życia teatralnego w Polsce.
Od kwietnia 2004 roku baza codziennie wzbogacana jest o artykuły, które ukazują się w polskiej prasie. Artykuły archiwalne pojawiają się stopniowo.
Od września 2014 roku uruchomiliśmy możliwość zamawiania szczegółowej, elektronicznej kwerendy na temat archiwaliów znajdujących się w zbiorach Pracowni Dokumentacji Teatru.
Wiosną 2015 rozpoczęliśmy współpracę z fundacją sedina.pl tworzącą Internetową Encyklopedię Szczecina oraz Państwową Wyższą Szkołą Teatralną im. Ludwika Solskiego w Krakowie.