Jan Ciecierski

Jan Ciecierski (8 III 1899 Warszawa - 20 II 1987 Warszawa), aktor, reżyser. Studiował prawo na UW, a w 1924 przeniósł się do Konserwatorium Warsz., gdzie w 1927 ukończył Oddział Dram. pod kier. A. Zel­werowicza. Na sez. 1927/28 został zaangażowany do T. Polskiego w Katowicach. Grał wówczas m.in. Norskiego ("Oj, młody, młody" Fredry), Anzelma ("Ptak" Szaniawskiego), Beralda ("Chory z urojenia" Moliera), W sez. 1928/29 w T. Ateneum w Warszawie występo­wał m.in. jako Leon ("Śluby" Górskiego), Pietia ("Kwadratura koła" Katajewa), Fabrizzio ("Oberżystka" Goldoniego), w 1.1929-32 grał w T. Miejskim na Pohulance i T. Lutnia w Wilnie (Cesarza Chin w "Turandot" Gozziego, Genre w "Nocy listopadowej" Wyspiańskiego, Baltazara w "Logice pana Baltazara" Marchanda, Sir Jędrzeja w "Wieczorze Trzech Króli" Shakespeare'a), po czym przeniósł się do Warszawy i w 1. 1932-39 grał w T. Letnin, Narodowym, Nowym, m.in. Quentina ("Wir" Cowarda), Rowleya ("Szkoła obmowy" Sheridana), dr Magre ("Cień" Niccodemiego), Zebrzydowieckiego ("Dowód osobisty" Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej), Vico Lamannę ("Ależ, to nie na serio!" Pirandella). Ponadto w Instytu­cie Reduty (sez. 1934/35) zagrał Prof. fizyki ("Teoria Einsteina" Cwojdzińskiego), w nast. występował 1935/36 w T. Kameralnym. W 1939 zmobilizowany jako oficer rezerwy, po zakończeniu kampanii inter­nowany na Litwie, był inicjatorem obozowych insce­nizacji fragm. "Dziadów" Mickiewicza, "Wyzwolenia" Wyspiańskiego i "Księcia Niezłomnego" Słowackiego. Po ucieczce z obozu do 1941 występował w T. Polskim w Wilnie, m.in. w roli Kapelana ("Damy i huzary" Fredry), Walerego ("Ładna historia" Caillaveta i Flersa), Reportera ("Sława" Gusiewa), Chudogęby ("Wieczór Trzech Króli" Shakespeare'a). Po zajęciu Wilna przez Niemców w lecie 1942 dostał się do Warszawy, gdzie uczestniczył w konspiracyjnym życiu artyst., m.in. w pracach Tajnego T. Wojskowego i Teatrze Wyobraźni T. Byrskiego. Po wojnie był w pierwszym zespole krak. Starego T. (1945-1945/46), wykładał w działającym przy nim Studio, a nast. kierował zespołem absolwen­tów pn. Teatr 17, który w sez. 1946/47 występował jako objazdowy T. Kameralny TUR. Grał w Krakowie m.in. Enaima ("Mąż doskonały" Zawieyskiego), Orgona ("Igraszki trafu i miłości" Marivaux), Mnicha Hieronima ("Masław" Zawieyskiego), Adriana ("Nieboszczyk pan Pic" Peyret-Chappuisa), Podkomorzego ("Powrót posła" Niemcewicza). Reżyserował w T. Polskiego Radia, np. "Morze nas woła" Żyżemskiej. Po przybyciu do Warszawy w sez. 1947/48 występował w Miejskich T. Dramatycznych (Św. Antoni w "Cudzie św. Antoniego" Maeterlinca, Powsinowski w "R. H. Inżynier" Winawera). W nast. sez. zaangażował się do T. Polskiego, gdzie do 1962 reżyserował i grał, m.in. Pątnika ("Zakon krzyżowy" Morstina), Połogiego ("Wrogowie" Gorkie­go), Repetiłowa ("Mądremu biada" Gribojedowa), Żewakina ("Ożenek" Gogola), Lisieckiego ("Lalka" wg Prusa), Wodzińskiego ("Lato w Nohant" Iwaszkiewi­cza), Aktora-reżysera ("Noc listopadowa" Wyspiańskie­go), Pana Biegunkę ("Chory z urojenia" Moliera), Ojca ("Kuglarze" Skowrońskiej), Dulskiego ("Moralność Pani Dulskiej" Zapolskiej), z wyjątkiem sez. 1957/58 kie­dy był w T. Ateneum (Orgon w "Świętoszku" Moliera). Od sez. 1962/63 do śmierci należał do zespołu T. Narodowego. Ważniejsze role: Kostylew ("Na dnie" Gor­kiego), Pagatowicz ("Grube ryby" Bałuckiego), Typowicz ("Kurka wodna" Witkiewicza), Ryjek ("Sen nocy letniej" Shakespeare'a), Dawid Renesans ("Pluskwa" Majako­wskiego), Marko ("Płatonow" Czechowa), Ojciec ("Dwa teatry" Szaniawskiego), Mlaskauer ("Jan Maciej Karol Wścieklica" Witkiewicza), Konfucjusz ("Obora" Kajzara). Sporadycznie reżyserował, np. "Porfiriona Osiełka" Gałczyńskiego (T. Kameralny, 1958), w sez. 1952/53 i 1971/72 wykładał w warsz. PWST. Grał w filmach, m.in. "Pierwsze dni" (Majster Plewa), "Popiół i diament" (Portier), "Awantura o Basię" (Doktor), "Dyrygent" (Oj­ciec), "Aktorzy prowincjonalni" (Emeryt). W t. radio­wym przez ponad 30 lat wcielał się w postać Józefa Matysiaka. Pisał o teatrze, m.in. w Pamiętniku Teatralnym1963 zamieścił artykuł "W tajnym Teatrze Wojskowym", w tomie wspomnień "O zespole Reduty 1989-1939" (Warszawa 1970) szkic pt. "Praca nad Teo­rią Einsteina", ponadto w 1. 70-tych na łamach "Te­atru" opowieści-anegdoty z życia aktorów, w 1978 ukazały się jego wspomnienia "Mistrzowie i koledzy", a w 1989 "Zwyczajne życie aktora". Był członkiem Kapi­tuły Zasłużonych SPATiF-ZASP.

Źródło: Almanach Sceny polskiej 1986/87 tom XXVIII, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1993