Aleksander Tarnowski
TARNOWSKI Aleksander (6 I 1822 Warszawa - 3 VI 1882 Warszawa), tancerz. Był synem zecera ,,Gazety Warszawskiej", bliźniaczym bratem -> Antoniego T. Przyjęty do warsz. szkoły baletowej 1 VII 1835, wystąpił w lipcu 1836 w partii Alonza ("Opiekun oszukany"), a w październiku 1836 w partii Leandra ("Dwa posągi") w przedstawieniach szkolnych na scenie T. Rozmaitości. Przyjęty do zespołu warsz. ok. 1842, już 24 II 1844 partnerował słynnej Marii Taglioni w scenie uwodzenia z III aktu opery "Robert Diabeł". 27 V 1845 otrzymał pierwszą główną partię - Kapitana Edwarda w "Wyspie Amazonek". Dyrekcja WTR wysyłała go dwukrotnie za granicę, aby zapoznał się z t. i sztuką europejską. Świetną karierę przerwała mu ok. 1856 choroba umysłowa. W 1857 partnerował jeszcze ros. primabalerinie Nadieżdzie Bogdanow i brał udział w premierze baletu "Dwa dni karnawału w Wenecji". W 1858 zmuszony byl opuścić teatr. W 1866 bawiąca na gościnnych występach Bogdanow namówiła go, aby powrócił na scenę i 4 III 1866 T. tańczył z nią w II akcie "Giselle". Występował następnie w swych dawnych partiach, m.in. w "Giselle", "Asmodei" oraz jako Konrad ("Korsarz"), a także w nowo opracowanej partii tyt. w balecie "Monte Christo" (od 27 VII 1866). Wskutek intryg wewnątrz zespołu i pogorszenia się stanu zdrowia, po roku opuścił scenę na zawsze. Ostatni raz wystąpił 5 V 1867 w balecie "Monte Christo".
Obdarzony znakomitymi warunkami zewnętrznymi, gracją, zręcznością, lekkością tańca, odznaczał się również niezwykłą pracowitością i doskonałą pamięcią choreograficzną. Taniec był jego "drugą naturą"; "ciągle rozwijając się i kształcąc połączyć umiał wdzięk z siłą, szlachetność ruchu z pewnością i swobodą. Uderzeniem nogi na kilka stóp wznosi się od ziemi padając w attitu-dzie klasycznej, bije w jednym skoku niezliczone entrechats, by z swobodą natychmiast w inny rodzaj przeskoczyć. Ani na chwilę zmęczenia, wysilenia, trudu ujrzeć nie podobna" - pisał recenzent "Gazety Warszawskiej". Jako pierwszy tancerz klasyczny zajął w balecie warsz. wybitne stanowisko. Spośród wielu głównych partii, które tańczył, do najlepszych należały: James ("Sylfida"), Albrecht ("Giselle"), Salyator Rosa ("Katarzyna córka bandyty"), Febus ("Esmeralda"), Hr. Leonardo ("Asmodea"), Fernando ("Paquita"), Paweł ("Anetta"), Hr. de Saint Leon ("Hrabina i wieśniaczka"), Benedykt ("Piękna dziewczyna z Gandawy").
Bibl.: Pudełek: Warsz. balet romantyczny (il.); Gaz. warsz. 1848 nr 20; Kur. por. 1882 nr 153; Afisze, MTWarszawa; Chomiński; Jasiński; Krogulski.
Ikon.: W. Hirszel: T. jako Hrabia (Hrabina i wieśniaczka),lit. 1847 - MTWarszawa; J. Simmler, J. Melcher: Portret (Artyści sceny warszawskiej 1852), lit. - MTWarszawa; Fot. w rolach - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
