Helena Szlancowska
SZLANCOWSKA, Schlanzowska, Helena, zamężna Grekowska (1813 Wiedeń - po 1861), tancerka. Była żoną -> Mikołaja Grekowskiego. Kształciła się pod kier. L.A. Duporta, zdradzając od początku zdolności do tańca wirtuozowskiego. Debiutowała 14 XII 1833 w operze wiedeńskiej jako Viviana ("Rycerz i wieszczka"); mimo pośledniej urody i obcego pochodzenia uzyskała pozycję primabaleriny. Następnie występowała z dużym powodzeniem w Mediolanie, Paryżu, Berlinie i Moskwie. W Warszawie pierwszy raz wystąpiła 22 VI 1837 na scenie T. Wielkiego w "Tańcomanii". W czasie pięciomiesięcznego pobytu wystąpiła w wielu divertissements oraz w partiach tyt. wystawionych specjalnie dla niej baletów: "Rycerz i wieszczka" i "Mleczarka szwajcarska". 12 X 1837 wyszła za solistę baletu warsz. Mikołaja Grekowskiego, który partnerował jej we wszystkich prawie baletach. "Gazeta Warszawska" pisała, że Sz. "zadziwiała do najwyższego stopnia posuniętym mechanizmem nóg, czyli raczej ich palców, którymi zaledwo podłogi dotyka", dalej podkreślano, że "jej taniec oznacza się nowością stylu". Była więc prawdopodobnie pierwszą tancerką, która wystąpiła na warsz. scenie w tańcu na palcach. 16 XI 1837 tańczyła ostatni raz w "Mleczarce szwajcarskiej". W czasie swego pobytu w Warszawie uczyła pol. tancerki techniki tańca na palcach. W końcu listopada wyjechała z mężem na gościnne występy do Moskwy. W 1841 wraz z mężem tańczyła znowu w Wiedniu. Opuściła scenę ok. 1854-56 i osiadła z córką Emilią w Neapolu, później w Wiedniu. W 1861 przebywała jeszcze w Wiedniu.
Bibl.: Pudełek: Warsz. balet romantyczny; Rulikowski: Teatr warsz.; C. Wiirtzbach: Biographisches Lexikon, Wien 1875, t. 30 s. 54; Kur. warsz. 1837 nr 162.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973