Aleksandra Stromfeld-Klamrzyńska
STROMFELD-KLAMRZYŃSKA Aleksandra, z Szumińskich, 1° v. Klamrzyńską, 2° v. Stromfeld (26 V 1856 Tykocin lub 1859 Łomża - 31 III 1946 Kielce), śpiewaczka. Była córką Sylwestra Szumińskiego i Emilii z Michałowskich, żoną -> Czesława Stromfelda. Po śmierci pierwszego męża przyjechała do Warszawy i zaczęła uczyć się gry na fortepianie w Instytucie Muzycznym, a następnie śpiewu u T. Mikulskiego i Józefiny Reszke. Kontynuowała studia śpiewacze m.in. u Lampertiego w Mediolanie i D. Artot w Paryżu. 16 XI 1881 wystąpiła po raz pierwszy na koncercie w Warszawie pod nazwiskiem Klamrzyńską. 8 II 1883 debiutowała w WTR w partii Helenki ("Duch wojewody") i została zaangażowana do zespołu opery. Śpiewała partie sopranowe, m.in. Hanny ("Straszny dwór"), Filiny ("Mignon"), Lady Harriet ("Marta"), Zerliny ("Don Juan"), Adiny ("Napój miłosny"). Wyjeżdżała też kilkakrotnie na koncerty, m.in. do Ciechocinka i Lublina. 7 IX 1884 w Warszawie wyszła za aktora Czesława Stromfelda i odtąd stale używała nazwiska Stromfeld-Klamrzyńska. W sierpniu 1885 opuściła zespół WTR i została zaangażowana na stanowisko primadonny opery w Petersburgu. Później występowała także w Moskwie, a następnie w t. dal Verme w Mediolanie, potem w Madrycie (1890), w t. Covent Garden w Londynie (1890), oraz we Florencji, Neapolu, Hadze i Amsterdamie. W początku 1891 śpiewała w t. lwow., m.in. partie tyt. w "Łucji z Lammermooru" i "Dinorah" oraz partię Małgorzaty ("Faust"). Od 7 VII 1892 do 14 VII 1893 występowała z przerwami w T. Wielkim w Warszawie, m. in. w partiach Violetty ("Traviata"), Julii ("Romeo i Julia" Ch. Gounoda), Neddy ("Pajace"), Rozyny ("Cyrulik sewilski"). Była partnerką E. i J. Reszków podczas ich występów w Warszawie (maj 1893). W 1893 występowała także w Odessie, w 1895 w Mediolanie i Lizbonie, w 1896 w Neapolu, w 1897 w Mediolanie, Florencji i Bergamo. W Warszawie dała jeszcze dziesięć Występów w styczniu i lutym 1896 i pięć występów w marcu 1897. W 1896 koncertowała w Wilnie. Po ustąpieniu ze sceny w 1899-1919 mieszkała w Odessie i prowadziła tam działalność pedag., a od 1919 w Kielcach, gdzie także początkowo udzielała lekcji śpiewu.
Wg cytowanych przez M. Chomińskiego recenzji już po jej debiucie chwalono "głos świeży, dźwięczny, rozległej skali, technikę już dość wyrobioną i ujmującą powierzchowność". Recenzent "Echa Muzycznego, Teatralnego i Artystycznego" podkreślał, że głos jej sięga bez trudności "do E nad trzecią dodaną górną, co każe przypuszczać, że posiada F i fis". W "Albumie Teatralnym" zwracano uwagę na "słowiczy jej głos, technikę doprowadzoną do wyżyn prawdziwego artyzmu, łatwość trylu w staccatach i wdzięk w całej postaci". Repertuar jej obejmował ok. sześćdziesięciu oper. Była uznawana za jedną z najwybitniejszych śpiewaczek pol. tego okresu.
Bibl.: Album teatr. II s. 60 (il.); Owerłło; SMP; EMTA 1884 nr 64 (il.), 1892 nr 459, 1896 nr 6 (il.); Chomiński; Krogulski.
Ikon.: Fot. pryw. - Bibl. Nar. (Zakład Grafiki), IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
