Maria Stolzman-Prylińska
STOLZMAN-PRYLIŃSKA Maria, czasem Sztolcman (działała od 1876 - zm. 22 VI 1919 Warszawa), śpiewaczka. Była córką Tomasza Prylińskiego i Ludwiki z Jastrzębskich. Uczennica A. Ziółkowskiego, w 1876 zaczęła występować pod nazwiskiem Prylińska na koncertach w Warszawie. Następnie wyjechała za granicę, gdzie kontynuowała naukę śpiewu, m.in. pod kier. H. Panofki we Florencji. W 1878 wystąpiła w operze w Parmie w partii Amelii ("Bal maskowy"). Przyjęła wtedy jako pseud. nazwisko swego ojczyma i za granicą występowała stale pod nazwiskiem Stolzman, a w Polsce - Stolzman-Prylińska. Śpiewała następnie na scenach włoskich i franc, m.in. w Rzymie oraz Nicei (1881). W T. Wielkim w Warszawie debiutowała 17 IX 1881 w partii tyt. w "Aidzie". Śpiewała tam do 11 X tego roku, m.in. partie Walentyny ("Hugonoci"), Małgorzaty ("Faust"), partię tyt. w "Normie", a także arię z "Halki", zyskując przychylne przyjęcie. Później wyjechała znów za granicę i śpiewała m.in. w Rzymie, Florencji, Bolonii, Madrycie, Wiedniu, Odessie i Montevideo, a także w Brazylii. W Warszawie występowała ponownie od 17 X do 16 XI 1885. Po dłuższej przerwie spowodowanej chorobą krtani wystąpiła po raz ostatni w Warszawie 9 X 1886 w partii Seliki ("Afrykanka"), ale głosu już nie odzyskała i musiała zrezygnować z kariery operowej. 7 III 1887 wystąpiła jeszcze na koncercie w t. krak., w 1892 zapowiadano jej występy w Łodzi. W 1894 zorganizowała prawdopodobnie zespół operowy, który dawał występy we Włoszech, m.in. w Rzymie. 11 VII 1895 zapewne ona wystąpiła pod nazwiskiem Prylińska w Krakowie w partii Leonory ("Trubadur"). Od 1897 mieszkała w Warszawie i udzielała lekcji śpiewu, a przez pewien czas była nauczycielką w szkole Warsz. Tow. Muzycznego. W "Echu Muzycznym, Teatralnym i Artystycznym" pisano, że niepotrzebnie "przyjemny acz niezbyt donośny głos mezzosopranowy usiłowała rozszerzyć do skali głosów czysto sopranowych". Zdaniem M. Chomińskiego stało się to później przyczyną utraty głosu.
Bibl.: EMTA 1885 nr 108, 1886 nr 159, 1894 nr 542, 1898 nr 27; Kłosy 1881 nr 825, 1885 nr 1060; Kur. codz. 1878 nr 50-Kur. warsz. 1919 nr 172; Tyg. ilustr. 1876 nr 8; Akt zgonu nr 582/1919 z parafii Św. Andrzeja, USC Warszawa-Śródmieście; Chomiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
