Osoby

Trwa wczytywanie

Waleria Niewiarowska

NIEWIAROWSKA Waleria, z Łapińskich (15 XII 1835 lub 1833 Warszawa - ok. 1914 Petersburg), aktorka. Była siostrą -> Marii Nowakowskiej. Ukończyła Szkołę Dramatyczną w Warszawie jako uczennica J. Króli­kowskiego, J.T.S. Jasińskiego i J. Rychtera. Uczyła się również prywatnie u L. Halpertowej. Debiutowała 11 XI 1853 w WTR pod nazwiskiem panieńskim, w roli Klemencji ("Niemowa"). Zaangażowana do zespołu dra­matu, pracowała w WTR do końca swej kariery. W 1862 wyszła za lekarza Floriana N. Podczas powsta­nia styczniowego jej mąż został adiutantem M. Langie­wicza, a po upadku powstania schronił się za granicą. N. często wówczas wyjeżdżała do niego w odwiedziny; dopiero po pewnym czasie wyjednała dla niego zezwo­lenie na powrót do kraju. Pod nazwiskiem męża wystą­piła wg M. Chomińskiego po raz pierwszy 3 XII 1867 w roli Hrabiny ("Skrupuł sumienia") i odtąd stale go uży­wała. W 1889 obchodziła jubileusz trzydziestopięcio­lecia pracy artyst. grając rolę Matki ("Balladyna", fragm.) i Szenionowej ("Żydzi"). W rolach Pani Dobrójskiej ("Śluby panieńskie") i Kasztelanowej ("Pani kaszte­lanowa") święciła dwa następne jubileusze: w 1903 pięćdziesięciolecia, 11 II 1909 pięćdziesięciopięciolecia. Trzeci jubileusz, bardzo uroczysty, był jednocześnie jej ostatnim występem na scenie; od kolegów N. otrzymała wówczas złoty łańcuch, od rodziny Korzeniowskich wieniec z napisem "Pani Kasztelanowej, której była najdoskonalszym wcieleniem".
Przystojna, inteligentna, utalentowana, wykazywała początkowo w swej grze pewne niedostatki głosu. "W dykcji choćby o jeden ton podniesionej nad zwykły konwersacyjny kamerton - pisał Wł. Bogusławski - głos odmawia pani Niewiarowskiej posłuszeństwa i wy­łamuje się co chwila spod wszelkiej prawidłowej modu­lacji". Dzięki usilnej pracy znacznie polepszyła jednak swą dykcję, a głosowi nadawała więcej naturalności i swobody. Początkowo grywała role bohaterskie, jak np. Laura ("Honor i pieniądze"). Podstawową specjal­nością, którą wytworzyła sobie w okresie dojrzałości artyst. były role wielkich dam, jak np. Hrabina Wo-rońska ("Majster i czeladnik"), Hrabina Clairmont ("Lady Tartuffe"). Wcześnie, gdy jeszcze "młodość zadawała kłamstwo nakreślonym zmarszczkom", zaczęła grać role osób starszych, takie jak Sędzina Zacniewska ("Jam bogaty"); równocześnie powierzano jej role amantek, np. Margrabiny de Prie ("Panna de Belle-Isle"). Z czasem przekroczyła swe salonowe emploi i grywała także role charakterystyczne, m.in. Joannę ("Joanna, kobieta z ludu"), Adelajdę Frazesowiczową ("Emancypowane"), Emilię ("Otello"), Serafinę ("Dewotka"). Stosunko­wo rzadko grywała główne role, jednak w jej wykonaniu nawet postaci drugoplanowe, jak np. Peggy ("Pojedy­nek szlachetnych") zwracały powszechną uwagę. Wg A. Grzymały-Siedleckiego na szczególne wyróżnienie zasługuje kunszt, z jakim obnażała "wszelką blagę, wszelkie udawanie, wszelaki ludzki czek bez pokry­cia". W repertuarze, który jej to umożliwiał, w sztu­kach K. Zalewskiego, E. Lubowskiego, J. Blizińskiego, "znajdowała istne perły", nieporównana zwłaszcza jako Łucka ("Przed ślubem").
Bibl.: Bogusławski: Siły i środki (il.); Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski; Kotarbiński: Aktorzy i aktorki s. 147-151; Owerłło; Szczublewski: Teatr warsz.; EMTA 1884 nr 45 (il.), 1889 nr 287 (il.), 1893 nr 526 (il.); Wiek 1903 nr 121 (il.); Chomiński; Jasiński.
Ikon.: NN: Portret, lit., repr. Mucha 1876 nr 35; Fot. pryw. - IS PAN, MTWarszawa, SPATiF.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji