Joanna Miłaszewska
MIŁASZEWSKA Joanna, z Kotowskich (24 V 1826 Kalisz - po 1887), aktorka. Była córką adwokata Stanisława Kotowskiego i Teofili z Kosteckich, żoną -> Adama M. Ok. 1838 zaczęła występować w rolach dziecinnych w zespole T. Chełchowskiego w Kaliszu i Krakowie. W sez. 1842/43 grała już w t. krak. epizodyczne role subretek pod nazwiskiem panieńskim. W 1844 wstąpiła do warsz. szkoły dramatycznej. W 1845 debiutowała w t. warsz.: 9 V w roli Ernestyny ("Zoe"), 9 VII w roli Herminy ("Sztuka przypodobania się"). Do października 1845 wystąpiła jeszcze kilkakrotnie w t. warsz., ale zapewne nie została zaangażowana. W 1849-50 występowała w Wilnie grając po polsku i po rosyjsku. W 1850 wyjechała do Petersburga i przygotowywała się pod kier. J.G. Brianskiego do przejścia na scenę rosyjską. Podobno występowała w T. Aleksandryjskim w Petersburgu, m.in. w roli Marii ("Sabaudka"), nie udało się jednak potwierdzić tej informacji. W sez. 1851/52 grała znów w Wilnie. W Petersburgu przebywała zapewne jeszcze raz w styczniu 1853, następnie wyjechała do Wilna, potem do Warszawy. 8 V 1853 debiutowała w t. lwow. w roli Esmeraldy ("Quasimodo"), została zaangażowana i występowała tu w sez. 1853/54; następnie przeniosła się na sez. 1854/55 do t. krakowskiego. Potem na pewien czas opuściła scenę, ale w 1856 powróciła do t. krak. i z jego zespołem występowała w Wiedniu. 3 V 1856 wyszła za mąż za aktora Adama M. i odtąd używała jego nazwiska. Od jesieni 1856 do 1860 występowała w Żytomierzu w zespole swego męża, niekiedy zastępując go w kierowaniu teatrem. Na przełomie 1861 i 1862 występowała gościnnie w Krakowie, w 1862-63 należała do zespołu objazdowego swego męża. Po objęciu przez Miłaszewskiego dyr. t. krak., a następnie t. lwow., pomagała mężowi w pracach administracyjnych i występowała dorywczo aż do 1867, lub nawet dłużej.
Wg K. Estreichera M. "mimo niemiłego organu głosu i zbyt szczupłej skali onegoż, mimo ruchów niekiedy zbyt szorstkich, okazała się prawdziwą i jedyną artystką dramatyczną, utalentowaną zupełnie i wykształconą". Grała m.in. Królową Annę ("Szklanka wody"), Adriannę ("Adrianna Lecouvreur"), Bertę ("Uściskajmy się"), Ludwikę ("Podstęp pana kapitana"), Julię ("Napoleon w Hiszpanii"), Księżniczkę ("Żydzi"), Lady Milford ("Intryga i miłość"). Po ustąpieniu ze sceny mieszkała wraz z mężem w Krakowie.
Bibl.: Estreicher: Teatra; J.I. Kraszewski: Listy do Adama i Joanny Miłaszewskich, Wrocław 1966; Pepłowski: Teatr we Lwowie I; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
