Kazimierz Napoleon Królikowski
KRÓLIKOWSKI Kazimierz Napoleon (26 XII 1845 lub 28 XII 1850 Kraków lub Tarnów - 18 VII 1896 Poznań), aktor, reżyser, dyr. teatru. Był synem -> Karola K. i -> Antoniny K., bratem -> Moniki K., -> Lucjana K., przyrodnim bratem -> Karoliny K. i -> Konstantego Łobojki, mężem -> Eleonory K. W 1865-70 występował zapewne stale w zespole K. Łobojki, m.in. w Dębicy (styczeń-luty 1868), w 1871 w zespole P. Ratajewicza w Lublinie. Jesienią tego roku prowadził z bratem Lucjanem K. zespół w Słupcy i Koninie (wrzesień). Od lutego 1872 występował w t. pozn., następnie znów prowadził z Lucjanem K. zespół w Ciechocinku. W końcu 1872 występował w Piotrkowie w zespołach P. Ratajewicza i K. Łobojki. 28IV 1873 ożenił się z aktorką Eleonorą Kukule. W 1873-80 występował w zespołach: P. Ratajewicza (sez. 1873/74), W. Dębskiego w Kielcach (luty-marzec 1874), M. Krauzego (1874/75) m.in. w Kielcach, ponownie M. Krauzego (od marca 1876), J. Rybackiego w Łomży i warsz. t. ogr. Alkazar oraz u K. Doroszyńskiego w warsz. t. ogr. Belle Vue (lato 1877), u B. Kremskiego i H. Wójcickiego w Płocku (wrzesień), J. Rybackiego w Radomiu (październik-grudzień), Kielcach (1877/78). W 1878-80 należał do zespołu B. Kremskiego i H. Wójcickiego, z przerwą w lecie 1879, gdy grał u J. Puchniewskiego w warsz. t. ogr. Alhambra, w 1881 występował u B. Kremskiego w Radomiu (maj-czerwiec), w 1881-83 w Poznaniu, wyjeżdżając w 1882 z zespołem pozn. do warsz. t. ogr. Alhambra. Od marca do maja 1883 kierował zespołem działowym w Poznaniu, potem występował w zespole J. Grabińskiego w Płocku, a w 1884 w zespole J. Otrembowej. Od 9 X do 2 XI 1884 kierował własnym zespołem w Łowiczu. W 1885-87 występował stale w zespole J. Puchniewskiego. 18 VIII 1886 debiutował bez powodzenia w WTR w roli Janka ("Chata za wsią" Z. Mellerowej i J.K. Galasiewicza). W lecie 1887 grał przez pewien czas w warsz. t. ogr. Alhambra. W grudniu tego roku kierował własnym zespołem w Kole. W lecie 1889 występował w warsz. t. ogr. Wodewil. Od września 1889 do końca życia należał do zespołu t. pozn. (także reżyserował); na lato wyjeżdżał z zespołem pozn. do warsz. t. ogr. Wodewil (1890, 1891), potem na objazdy po Wielkopolsce. Grał niemal wyłącznie role charakterystyczne, jak np. Dziszewski ("Radcy pana radcy"), Pan Geldhab ("Pan Geldhab"), Łatka ("Dożywocie"), Bartosz ("Kościuszko pod Racławicami"), Sołoducha ("Miód kasztelański"), Fafuła ("Podróż po Warszawie"), występował też niekiedy w operetkach, m.in. jako Kalchas ("Piękna Helena"). Cieszył się dużą popularnością na prowincji, zwłaszcza w Poznaniu. W ostatnich latach życia ciężko chorował i rzadko występował na scenie.
Bibl.: Koryzna I s. 122, 148, 151; EMTA 1886 nr 151-153, 1896 nr 30; Ilustr. Kur. pol. 1965 nr 229; Kur. pozn. 1896 nr 164; Kur. warsz. 1886 nr 228; Afisze Bucholtzów, WAP Lublin; Akt ślubu w jednej z parafii Płocka (wg informacji S. Dąbrowskiego); Chomiński; Mika.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
