Gustaw Czernicki
CZERNICKI Gustaw, pseud. Jerzyna (1857 Kraków - 15 VII 1914 Lublin), śpiewak. Był synem Gustawa Cz., dziennikarza. Ukończył naukę gry na wiolonczeli w warsz. konserwatorium. W 1880 został zaangażowany do orkiestry WTR. Równocześnie uczył się śpiewu pod kier. M. Horbowskiego i w 1883 koncertował kilkakrotnie w Tow. Muzycznym. 17 I 1884 debiutował na scenie T. Wielkiego w tenorowej partii Alfreda ("Traviata"), 23 IV zaśpiewał w zastępstwie A. Myszugi partię Manfreda ("Rigoletto"); nie został jednak zaangażowany. Krytycy doradzali artyście śpiewać partie liryczne, o charakterze lżejszym (tenore di grazia). W 1. następnych koncertował wielokrotnie w Warszawie i we Lwowie. Od 30 X 1886 występował gościnnie w Lublinie w zespole J. Teksla, a na sez. 1887/88 zaangażował się do łódz. zespołu operowego J. Teksla. Z zespołem łódzkim występował w Radomiu, Piotrkowie i warsz. t. ogr. Wodewil. W sez. letnich 1888, 1889, 1890 śpiewał w Krakowie. W 1892 został zaangażowany do operetki lwow. i z jej zespołem występował na wystawie teatr. w Wiedniu. W październiku 1893 śpiewał gościnnie w Krakowie. W lutym 1894 wyjechał ze Lwowa i debiutował ponownie w WTR w partiach: Turiddu ("Rycerskość wieśniacza"), Stefana ("Straszny dwór") i Jontka ("Halka"). Zaangażowany został wówczas na dwa lata do zespołu opery WTR. Śpiewał m.in. partie Fausta ("Faust"), Edgara ("Łucja z Lammermooru"), Marcelego ("Hamlet"), Hoffmanna ("Opowieści Hoffmanna"), Almavivę ("Cyrulik sewilski"), Edmunda ("Manon Lescaut"), Cania ("Pajace"). W "Albumie Teatralnym" pisano, że Cz. "odznacza się niepospolitą muzykalnością, świeżym i dźwięcznym głosem tenorowym, temperamentem scenicznym i grą inteligentną". Śpiewał także partie operetkowe, m.in. Barinkaya ("Baron cygański"), Juliusza ("Błazen królewski"), Rudolfa ("Gonitwa za szczęściem"). W 1898 wyjechał do Lublina i był tam nauczycielem muzyki, a w 1901-04 dyr. Tow. Muzycznego oraz dyrygentem chóru "Drumla". Był również kompozytorem. Pod koniec życia znalazł się w bardzo ciężkich warunkach materialnych. Popełnił samobójstwo.
Bibl.: Album teatr. II s. 59-60 (il.); Reiss: Almanach muz. Krakowa; Wspomnienia aktorów; EMTA 1883 nr 3, 7, 1884 nr 17, 18; Kur. codz. 1883 nr 276, 1884 nr 18, 113; PSB IV (W. Hordyński); Chomiński; Afisze, IS PAN; Akt zgonu 317/ /l 914 w parafii św. Jana w Lublinie.
Ikon.: Fot. pryw. - MTWarszawa, zb. S. Dąbrowskiego.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
