Kazimierz Krukowski
Kazimierz Krukowski, pseud. Zawisza, Lopek (2 II 1901 Łódź - 24 XII 1984 Warszawa), śpiewak, aktor, reż., dyr. i kier. art. teatru. W l. 1920-23 był słuchaczem wydz. filozofii UW, równocześnie uczęszczał do prywatnej szkoły dram. Stanisławy Wysockiej, a następnie pod kier. tejże do Oddziału Dram. przy Konserwatorium Muz. w Warszawie. Lekcji śpiewu udzielali mu Stanisław Bogucki i Zygmunt Mossoczy. Po ukończeniu szkoły dram. został zaangażowany jako tenor do objazdowego zespołu operowego Tadeusza Wierzbickiego (Turiddu w "Rycerskości wieśniaczej" Mascagniego, Arcyksiążę w "Żydówce" Halevy'ego), występował też jako solista z orkiestrą symfoniczną Bronisława Szulca w Filharmonii Warsz., na koncertach w Ciechocinku (1924) oraz w warsz. t. Stańczyk. We wrześniu 1924 zadebiutował (nadal pod pseud. Zawisza) na scenie warsz. t. Qui-Pro-Quo, gdzie wkrótce zasłynął jako niezrównany interpretator piosenek i monologów charakterystycznych. W 1926 zaśpiewał na tej scenie piosenkę "Pan nie zna Lopka? Lopek i kropka" i pozostał odtąd nierozerwalnie związany z jej bohaterem. Lopek stał się jego pseudonimem, symbolem dowcipu i specjalnego stylu kabaretowego. Był filarem Qui-Pro-Quo przez cały okres działalności tej sceny (do 1932), ponadto niezmiennym powodzeniem cieszyły się jego występy w warsz. t. Perskie Oko (1927), Colosseum (1929), Morskie Oko (1939-33 , tu debiut reż. w 1930, zastępca kier. 33, kier. art. od V t. r.), Banda (1931- 32), Femina (1932-34, kier. art. w sez. 1933/34), Rex (1933), Nowy Momus (1933-34), Hollywood (1933, 1935), Cyganeria (1934), Wielka Rewia (1934-39), Stara Banda (1934-35), T. na Kredytowej (1934-35 i kier. art.), Café-Club (1935), The Lopek (1935, art.), Cyrulik Warsz. (1936-38), T. 13 Rzędów (1936-37), w kawiarni Ziemiańska. W 1939 był współtwórcą i kier. art. t. Ali Baba zespołami rewiowymi wyjeżdżał często na występy gościnne, m.in. w 1925 z zesp. Pro-Qüo do Krakowa, w 1927 do Kielc i Lwowa, w 1928 wziął udział w wielomiesięcznym tourne Qui-Pro-Quo (Częstochowa Kielce, Zakopane, Bielsko-Biała, Kalisz, Przemyśl, Lwów, Tarnów, Płock, Siedlce), w 1929 do T. Gong w Łodzi i Krakowie, do Lwowa, w 1930 do Częstochowy i z Qui-Pro-Quo do Gdańska i Krakowa, gdzie był też w 1931 i 1932, w 1932 ponadto w Kaliszu i Płocku z t. Banda, w 1933 do Sosnowca i Płocka, w 1935 z własnym zespołem Płocka i Radomia, w 1936 do T. Letniego "Bagatela" w Łodzi, w 1937 do Częstochowy, w 1938 z Cyrulikiem Warsz. do Kielc, Płocka i Zakopanego, w 1939 do Stanisławowa i Częstochowy. W 1. 1930-39 reżyserował rewie, takie jak "Przebój Warszawy", "Rewia miłości", "Lopek na LOPP", "Rewia Warszawy", "To warto zobaczyć", komedie muz., jak np. "Piosenka o Nadine", "Całus i nic więcej" Halaszka, "Podwójne życie panny Leny" Szilagy i Eisemanna, "Jutro będzie lepiej" Benatzky'ego, operetki, np. "To lubią kobiety" Kollo oraz programy kabaretowe, np. "Orzeł czy Rzeszka" Hemara i Własta, "Pakty i fakty" Tuwima, Hemara i Własta. Był autorem tekstów satyrycznych, konferansjerem, nagrywał płyty, występował w filmach, "Ziemia obiecana" (1927), "Janko muzykant" (1930), "Ułani, ułani, chłopcy malowani" (1931), "10 proc. dla mnie" (1932), "Co mój mąż robi w nocy" (1934), "Ada, to nie wypada" (1936), "Parada Warszawy" (1937). W l. 1940-41 prowadził rewiowy T. Miniatur w Grodnie i Białymstoku, z którym objeżdżał wiele ZSRR, m.in. zimą 1941 występował w Tockoje, 31 XII t.r. reżyserował w Buzułuku "Wesoły Sylwester", przedstawienie Czołówki Rewiowej Wojskowego Biura Propagandy i Oświaty. Od 1942 prowadził zespół rewiowy przy Armii Polskiej na Wschodzie, który łącząc się niekiedy z zespołem Ref-Rena pn. "Polish Parade" przeszedł z armią Drugiego Korpusu szlak poprzez Teheran, Irak, Syrię, Palestynę, Egipt, Włochy, Niemcy do Anglii. Był m.in. reż. rewii "Jutro będzie lepiej". Otrzymał wiele odznaczeń, m.in. Krzyż Monte Cassino, Brytyjską Gwiazdę. W l. 1946-48 kier. w polsko-angielskim t. objazdowym na terenie Anglii, w l. 1948-56 był aktorem i kier. art. T. Polskiego w Buenos Aires, gdzie wystawił m. in. "Wesele" Wyspiańskiego. Po powrocie z Argentyny został zaangażowany na sez. 1956/57 do T. Syrena w Warszawie, okresowo sprawował też dyr. i kier. art. tej sceny (1 VI 57 - sez. 1960/61, a latem 1958 objął też drugą scenę - T. Buffo). W sez. 1958/59 występował gościnnie w Komedii Muz. w Poznaniu, w programie Rewia humoru, w lecie 1960 z zespołem Syreny w Moskwie i Leningradzie. W 1959 prowadził kabaret "Cyganeria" w Grand Hotelu, w l. 1963-68 kabaret "U Lopka" w Bristolu. W zespole warsz. Syreny grał i reżyserował do 1971, a w nast. l. grał tu gościnnie (np. 1978-80). Wystawił m.in. "Maman do wzięcia" Grzymały-Siedleckiego, "Baloniki, baloniki" Korcellego, "Maestro" Minkiewicza i Marianowicza, "Hallo, Romeo" Rattigana, program skł. "Hajże na stolicę", "Hrabinę z importu" Berwińskiej. 14 XII 74 podczas spektaklu "Oby nam się!" obchodził jubileusz 50-lecia pracy art., a 4 III 81 podczas autorskiego programu telewizyjnego 60-lecie pracy i 80-lecie urodzin. Przez wiele lat współpracował z TV, był konsultantem redakcji rozrywkowej, scenarzystą i reżyserem programów rozrywkowych. Przewodniczył komisji egzaminacyjnej dla aktorów estradowych. Opublikował wspomnienia pt. "Moja Warszawka" (1957), "Mała antologia dramatu" (1982); "Z melpomeną na emigracji" (1987).
Źródło: Almanach sceny polskiej 1984/85. Tom XXVI. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe - Warszawa 1989.
