Maria Doroszyńska
DOROSZYŃSKA MARIA (1847-1896) - aktorka, śpiewaczka. Urodziła się w 1847 w Krakowie w rodzinie Szuwartów lub Schuwasów. Debiutowała w 1865 w teatrze lwowskim pod panieńskim nazwiskiem. Od 1868 występowała pod nazwiskiem męża.
W 1869 przeniosła się do Kalisza, gdzie wstąpiła do Towarzystwa dramatycznego A. Trapszy. Z zespołem tym wystąpiła w tzw. Teatrze Zimowym N. Golińskiego, budynku, który odtąd stał się stałym miejscem przedstawień z jej udziałem. Śpiewała tam m.in. partię Ganimedy w operetce Piękna Galatea F. Suppé (1 I 1870) oraz grała Szambelanową w Panu Jowialskim A. Fredry (6 I 1870). W latach 1870-71 na krótko związała się z teatrami poznańskimi, aby w kwietniu 1871 wstąpić do zespołu L. Nowakowskiego. Z tą grupą, do której należał również jej mąż, wyjeżdżała na występy gościnne do Kalisza (z przerwami od 18 VI 1871 do 1 I 1872). Tu wraz z mężem miała wziąć udział w swoim benefisie (24 VIII 1871) w Teatrze Zimowym. Przedstawienie jednak odwołano. Ponownie w Kaliszu grała w październiku i w listopadzie. W sztuce Ch. Varina i L. Boyera Tajemnice młodych mężatek wystawionej 7 XI 1871 zagrała razem z mężem. Był to zarazem benefis aktorskiej pary. W styczniu i w lutym 1872 grała w Kaliszu z Towarzystwem dramatycznym swojego męża, K. Doroszyńskiego.
W latach 1872-74 występowała w teatrze lwowskim, gdzie najczęściej grywała role subretek. Po krótkim pobycie w Łodzi, w 1875 przyjechała do Poznania, gdzie występowała aż do końca dyrektorowania męża (1881). W tym okresie brała udział w tournée zespołu po Łodzi i Warszawie (występy w teatrzykach ogródkowych).
Z poznańskim zespołem Doroszyńskiego i W. Terenkoczego ponownie zawitała do Kalisza, gdzie uczestniczyła we własnym benefisie w sztuce Fredry Nowy Don Kiszot, czyli sto szaleństw (20 V 1876). Kolejno w Kaliszu wystąpiła w grudniu 1878 oraz w 1879. Śpiewała wtedy partie operetkowe Sydonii w Dziesięć cór na wydaniu F. Suppé (2 i 10 XI 1879), Klary w Córce pani Angot Ch. Lecocqa (8 XI) oraz Adeli w Zemście nietoperza J. Straussa (11 XI).
Jako aktorka dramatyczna wyróżniała się dobrymi warunkami scenicznymi i temperamentem. Grała m.in. Pazia w Marii Stuart i Skierkę w Balladynie J. Słowackiego, Beatę w Halszce z Ostroga J. Szujskiego, Orgonową w Damach i huzarach A. Fredry, Eufrozynę w Skąpcu Moliera oraz Bonę w Barbarze Radziwiłłównie A. Felińskiego.
Po śmierci męża opuściła scenę (ok. 1882) i przeniosła się do Kalisza. Tu mieszkała do końca życia.
Zmarła w październiku 1896. Została pochowana w jednej z głównych alei na Cmentarzu Miejskim w Kaliszu. Na jej nagrobku umieszczono inskrypcję: "Śp. Maria z Szuwartów Doroszyńska, b. artystka dramatyczna, wdowa po śp. Karolu Doroszyńskim, dyrektorze sceny poznańskiej. Obywatelka miasta Kalisza".
Była żoną aktora Karola Doroszyńskiego (1842-1882), którego poślubiła prawd. w 1867 lub 1868. Z tego związku miała dwóch synów.
Bibliografia: Kaszyński S., Teatralia kaliskie, Łódź 1972; Małyszko S., Zabytkowe cmentarze przy Rogatce w Kaliszu, Kalisz 2003; Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa 1973;
Źródło: Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska, tom 3
Autor noty biograficznej: Andrzej Androchowicz
DOROSZYNSKA Maria, z Szuwartów, Schuwasów (1847 Kraków - październik 1896 Kalisz), aktorka, śpiewaczka. Była żoną -> Karola D. Debiutowała pod nazwiskiem panieńskim w 1865 w t. lwowskim. Ok. 1868 wyszła za mąż za Karola D. i odtąd używała jego nazwiska. W 1869 przeniosła się do Kalisza, do zespołu A. Trapszy. W 1870-71 występowała w t. pozn. i z zespołem pozn. wyjeżdżała na występy gościnne do Kalisza. Na początku 1872 grała w Kaliszu, w zespole swego męża. W 1872-74 występowała w t. lwow., gdzie grała role subretek. W 1875 po krótkim pobycie w Łodzi przyjechała do Poznania. W t. pozn. występowała do 1881 (do końca dyr. swego męża). Brała udział w wyjazdach zespołu pozn. do Łodzi, Kalisza i warsz. t. ogródkowych. Wyróżniała się dobrymi warunkami scenicznymi i temperamentem; grała m.in. Pazia ("Maria Stuart" J. Słowackiego), Beatę ("Halszka z Ostroga"), Szambelanową ("Pan Jowialski"), Skierkę ("Balladyna"), Orgonową ("Damy i huzary"), Eufrozynę ("Skąpiec"), Bonę ("Barbara Radziwiłłówna" A. Felińskiego). Występowała też w operetkach; śpiewała m.in. partie Ganimeda ("Piękna Galatea"), Adeli ("Zemsta nietoperza"), Klary ("Córka pani Angot"). Po śmierci męża opuściła scenę (ok. 1882). Do końca życia mieszkała w Kaliszu.
Bibl.: Filler: Melpomena (il.); Koryzna I s. 117, 135, 141; Miłaszewski: Spraw. 1864-69; Pepłowski: Teatr we Lwowie I; Gaz. warsz. 1896 nr 293.
Ikon.:NN: Portret.lit.,Mucha 1876 nr 30; F. Tegazzo, A. Regulski: Portret, drzew. Tyg. ilustr. 1877 nr 94.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
