Andrzej Wirth
Andrzej Tadeusz Wirth (ur. 10 kwietnia 1927 we Włodawie, zm. 10 marca 2019 w Berlinie) – teatrolog, krytyk teatralny, tłumacz, prekursor teatrologii praktycznej; twórca pojęcia teatru postdramatycznego.
Studiował filozofię pod kierunkiem Władysława Tatarkiewicza i Tadeusza Kotarbińskiego. Współpracował z Instytutem Badań Literackich w Warszawie. Recenzje i teksty o teatrze publikował w „Polityce” (gdzie kierował działem kultury), „Nowej Kulturze”, „Dialogu”. Od 1966 stale za granicą. Był wykładowcą w Stanford University, a od 1970 City University of New York. Wykładał także w Harvardzie i Yale, a następnie w Oxfordzie oraz na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie.
W 1982 założył Institut für Angewandte Theaterwissenschaft (ATW, Instytut Teatrologii Stosowanej) na Uniwersytecie Justusa Leibiga w Giessen – do jego uczniów należą René Pollesch, Hans-Werner Kroesinger, kolektywy twórcze Rimini Protokoll, Gob Squad i She She Pop.
Tłumacz na język polski sztuk Bertolta Brechta, Friedricha Dürrenmatta i Petera Weissa, a także prozy, m.in. Franza Kafki. Na obszarze niemiecko- i anglojęzycznym promotor polskiej literatury i inicjator wielu przekładów na języki obce, m.in. prozy Brunona Schulza czy Tadeusza Borowskiego. Prowadząc swe prace teatrologiczne, przyczynił się do światowej promocji działań teatralnych Jerzego Grotowskiego i Tadeusza Kantora, a także dramaturgii Stanisława Ignacego Witkiewicza, Witolda Gombrowicza, Tadeusza Różewicza i Sławomira Mrożka.
Bibliografia
- Siedem prób, Czytelnik, Warszawa 1962 [szkice krytyczne z lat 1955–1959];
- Teatr, jaki mógłby być, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1964 [szkice krytyczne z drugiej połowy sezonu 1958/59 i sezonów 1959/60–1961/62 publikowanych w „Nowej Kulturze” w cyklu pod tym tytułem];
- Struktura sztuk Brechta, Ossolineum, Wrocław 1966;
- Teatr jaki mógłby być, wybór i red. Małgorzata Sugiera, przekł. autoryzowany Małgorzata Leyko, Janusz Margański, posł. Hans-Thies Lehmann, Księgarni Akademicka, Kraków 2002 [szkice publikowane za granicą od 1969 do 2000];
- Byle dalej. Autobiografia mówiona i materiały, red. Thomas Irmer, Spector Books Leipzig, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Lipsk–Warszawa 2014.
Spotkanie z Andrzejem Wirthem w Instytucie Teatralnym [2014]
Zapis spotkania, które odbyło się 8 października 2014
w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
z okazji premiery książki Byle dalej.
THE POPE OF SHE SHE POP – otwarty wykład prof. Andrzeja Wirtha [2018]
Zapis spotkania, które odbyło się w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego
w Warszawie 6 grudnia 2018
