Osoby

Trwa wczytywanie

Halina Skoczyńska

ur. 2 lipca 1953, Ostrowiec Świętokrzyski – zm. 17 maja 2016, Warszawa

Aktorka.

Była przede wszystkim aktorką teatralną, cenioną przez reżyserów różnych pokoleń, od Jerzego Jarockiego i Andrzeja Wajdy po Pawła Miśkiewicza i Wawrzyńca Kostrzewskiego. Miała jednak w swoim dorobku także role w Teatrze Telewizji, w filmie, a nawet w serialach, z których jeden przyniósł jej znaczną popularność (Rodzinka, rola babci Janiny).

Debiutowała podczas studiów w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej rolą Dziewczyny w spektaklu Anna Livia wg Jamesa Joyce’a w reżyserii Kazimierza Brauna (1976, Teatr Współczesny we Wrocławiu). Po ukończeniu studiów (1977) i przepracowaniu jednego sezonu w krakowskim Teatrze Bagatela związała się na długie lata z Wrocławiem. Była najpierw aktorką Teatru Współczesnego (1978–1983 i 1987–1993), potem Teatru Polskiego (1983–1987; 1993–1998 i 2001–2004). Występowała też w Poznaniu (Teatr Nowy) i Łodzi (Teatr im. Stefana Jaracza), zaś od roku 2008 aż do śmierci – w Warszawie, gdzie należała do zespołu Teatru Narodowego (2008–2011), a następnie Teatru Dramatycznego (2012–2016). Swoją ostatnią, nieukończoną rolę w sztuce Twoje i moje Morny Regan przygotowywała w Teatrze Ateneum (reżyserował Robert Gliński).

Zagrała w teatrze około 80 ról w różnorodnym repertuarze, klasycznym i współczesnym, przechodząc stopniowo od emploi klasycznej amantki do kobiet dojrzałych, nadal urodziwych, lecz już wzbogaconych życiowym doświadczeniem – naznaczonych „smugą cienia”, smutkiem i melancholią, ale też mądrością widzenia ludzi i świata.

Takie role pojawiły się w biografii Skoczyńskiej w latach 90. i były nagradzane przez rozmaite festiwalowe jury oraz publiczność, lecz przecież jej znaczące osiągnięcia zauważano już wcześniej: np. Antygona w spektaklu Ewy Bułhak (1984), Królowa w Balkonie Jeana Geneta (1987, reż. Tadeusz Minc), Margarita Iwanowna w Samobójcy Nikołaja Erdmana (1988, reż. Jerzy Jarocki).

Halina Skoczyńska. Płatonow - akt pominięty
Na zdjęciu: Halina Skoczyńska jako Anna Wojnicew.
„Płatonow – akt pominięty”, reż. Jerzy Jarocki, Teatr Polski, Wrocław, prem. 26 kwietnia 1996. 
Fot. Stefan Okołowicz 

Skoczyńska okazała się przede wszystkim niezrównaną interpretatorką kobiet w dramatach Czechowa. Generałowa Anna Wojnicew w Płatonowie reżyserowanym przez Jerzego Jarockiego (1995, Teatr Polski we Wrocławiu) przyniosła aktorce główną nagrodę na XXXV Kaliskich Spotkaniach Teatralnych; podobnie kontynuacja tej roli w następnym spektaklu Jerzego Jarockiego pt. Płatonow – akt pominięty (1996). Sam reżyser podkreślił w jednym z wywiadów „niezwykłą wiedzę i intuicję” aktorki, która „wyposażyła te postacie w nadzwyczajną kobiecość, zmysłową, prowokującą i niecierpliwą, żądającą od swych partnerów adoracji, ale i czynu, zaspokojenia” [Jarocki, 2006].

Kontynuacją tych osiągnięć stały się następne role, w których Skoczyńska budowała wiarygodne portrety kobiet bogatych w emocje, dysponujących niebanalną wiedzą o życiu – za każdym razem przenosząc grane postaci w sferę syntezy. Tak było z Heleną w Wujaszku Wani (2000), ukrywającą wielki dramat niezaspokojenia i tęsknoty do miłości; tak było z zajętą myślami o kochanku zostawionym w Paryżu Raniewską w Wiśniowym sadzie (2001), która „eksplodowała” namiętnym wyznaniem „Ja go kocham!”. Raniewska Skoczyńskiej uhonorowana została Grand Prix XLI Kaliskich Spotkań Teatralnych oraz prestiżową Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza, przyznawaną przez miesięcznik „Teatr”. Udanym powrotem do Czechowa stała się w kilkanaście lat później rola Iriny Nikołajewny Arkadiny w słuchowisku Mewa Borysa Akunina w reżyserii Igora Gorzkowskiego w Teatrze Polskiego Radia, nagrodzona na sopockim Festiwalu „Dwa Teatry” (2013).

Doskonałość środków aktorskich oraz aktorska samowiedza Skoczyńskiej przyniosły jej powszechny podziw i uznanie także w roli tytułowej w Mary Stuart Wolfganga Hildesheimera w reżyserii Remigiusza Brzyka (2003). Był to właściwie wielki monodram, zbudowany z żelazną konsekwencją, z precyzyjnie wyznaczonymi kulminantami emocjonalnymi. Skoczyńska po mistrzowsku, chwilami brawurowo, odsłaniała kolejne etapy oswajania się monarchini ze śmiercią – od nadziei po rezygnację i gotowość przyjęcia swego losu. W innych rolach aktorka zaskakiwała delikatnością w rysunku postaci, budowanej z subtelnych niedopowiedzeń i półtonów (np. Linda w Śmierci komiwojażera, reż. Jacek Orłowski, Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi).

Trzeba też wspomnieć, że Skoczyńska była doskonałą aktorką komediową, czego przykładem jest rola Inez w sztuce Yasminy Rezy Życie: trzy wersje, tracącej miłość kobiety i alkoholiczki, narysowanej, jak pisano, „bardzo grubą kreską” (nagroda na IX Festiwalu Komedii TALIA, 2005).

W dossier teatralnym Skoczyńskiej wyróżniają się ponadto role w dramaturgii skandynawskiej, klasycznej i współczesnej. Pełna pasji i namiętności, bezwzględnie walcząca o syna Gunhilda w Jonie Gabrielu Borkmanie Henrika Ibsena w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego (2005, Teatr Polski Wrocław), a także kobiety ze sztuk Jona Fossego – telewizyjnego Snu o jesieni czy Letniego dnia, zrealizowanego w Teatrze na Woli – i przede wszystkim Matka w Terminalu 7 Larsa Noréna w reżyserii Andrzeja Domalika (2007, Teatr Narodowy w Warszawie).

Z ostatnich ról Skoczyńskiej pamiętamy prowadzącą bolesny rozrachunek z samą sobą Hannah Arendt w sztuce Savyon Liebrecht Rzecz o banalności miłości (2015, Teatr Dramatyczny w Warszawie). Historia skomplikowanego związku dwojga filozofów, Arendt i jej mistrza, Martina Heideggera, była tutaj opowieścią o miłości kobiety do mężczyzny, uczennicy do nauczyciela, a także opowieścią o miłości niemieckich Żydów do kultury niemieckiej, która ich odepchnęła.

Halina Skoczyńska odznaczona była Srebrnym Krzyżem Zasługi za działalność na rzecz rozwoju kultury (2002) i Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006).

Bibliografia

Barbara Osterloff (2016)

92 zdjęć w zbiorach :+

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji