Leontyna Karska
KARSKA Leontyna, pseud. L. Lenartowicz, Leontini (4 III 1865 Warszawa - 18 VIII 1941 Warszawa), śpiewaczka, aktorka. Na scenach pol. używała nazwiska Karska i pseud. Lenartowicz, za granicą pseud. Leontini. Była córką Mikołaja K. i Leontyny z Dembowskich. W 1886 uczyła się śpiewu w szkole T. Friderici-Jakowickiej w Warszawie; w lutym tego roku występowała na koncertach w Warsz. Tow. Muzycznym, a 4 VI na popisie szkoły w T. Letnim śpiewała fragm. partii Małgorzaty ("Faust"). Ok. 1889 wyjechała do Włoch, gdzie nadal kształciła się i w 1890 debiutowała pod pseud. Leontini; w 1890 występowała w zespole J. Reckiego i L. Dobrzańskiego, w styczniu 1892 w Warszawie, następnie w zespołach prowincjonalnych i warsz. t. ogr., m.in. w 1895 w Nowym Sączu, w 1896 w warsz. t. Wodewil oraz pod dyr. J. Reckiego w Stanisławowie, w 1897 w Przemyślu i w t. letnim w Parku Krakowskim, w zespole pod dyr. L. Czystogórskiego w Czerniowcach (1898) i Stanisławowie (1898, 1899), w 1899 pod dyr. K. Brzozowskiego we Włocławku i Łowiczu. W 1900 występowała w Łodzi, w 1901 gościnnie w Lublinie (w zespole E. Majdrowicza), w 1902 w Kielcach, Będzinie, Łodzi, Włocławku, Płocku, w 1903 w Kaliszu (w zespole J. Myszkowskiego), a także gościnnie w T. Miejskim we Lwowie (śpiewając partię Rosseweisse - "Walkiria"), w lipcu 1904 w Lublinie w T. Letnim "Rusałka", w 2 poł. 1904 w Sosnowcu (w zespole J. Myszkowskiego), w listopadzie 1905 w Kijowie (dyr. J. Myszkowski), w 1907 w Żytomierzu (dyr. T. Pol), w 1907 i 1908 w Lublinie, w sez. 1908/09 w Kijowie, w 1909 i 1910 w Lublinie, w 1910 w Płocku oraz w Warszawie w T. Bagatela. W 1910-13 występowała w T. Polskim w Poznaniu, w 1913-18 w zespołach pol. w Petersburgu, w 1919-21 w T. Miejskim w Łodzi, w 1921-24 w T. Narodowym w Toruniu, w 1924-31 w T. Wielkim w Poznaniu. Później przeniosła się do Warszawy, ale prawdopodobnie już nie występowała.
W początkach kariery scen. śpiewała partie sopranowe, m.in. tyt. w "Traviacie", "Halce", "Hrabinie", oraz Małgorzatę ("Faust"), Rachelę ("Żydówka"), Leonorę ("Trubadur"), później zaś partie charakterystyczne, mezzosopranowe, a nawet altowe, m.in. Kasztelanową ("Mazepa" A. Munchheimera), Cześnikową ("Straszny dwór"), Martę ("Faust"), Lucię ("Rycerskość wieśniacza"), Marcelinę ("Wesele Figara"), Piastunkę ("Demon"). Wyróżniała się w partiach operetkowych, m.in. jako Amelia ("Waleczny żołnierz"), Ciotka szwadronu ("Legionistka"). Występowała również z powodzeniem na scenie dram. przeważnie w rolach komediowych, m.in. Pułkownikowej ("Panna mężatka"), Szambelanowej ("Pan Jowialski"), Milewskiej ("Żabusia"), Gospodyni ("Wesele"), Doroty ("Krakowiacy i Górale"); grała z powodzeniem m.in. Rudomską ("Ponad śnieg") i Matkę ("Balladyna"). 9 III 1925 obchodziła na scenie T. Wielkiego w Poznaniu trzydziestolecie pracy scen.; śpiewała wtedy partię Wdowy ("Goplana").
Bibl.: Estreicher: Drużyny s. 10; Olszewski: Z kronik teatr.; Pajączkowski: Teatr lwow.; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 388, 391, 395, 409; Trzechlecie T.N. w Toruniu; EMTA 1886 nr 125, 141, 1890 nr 336, 1892 nr 433; Kur. pozn. 1925 nr 58; Kur. warsz. 1924 nr 342-343; Scena pol. 1925 z. 1; Afisze, IS PAN; Akt zgonu 1941/22/300, USC Warszawa-Śródmieście; Maciejewska: Teatr w Poznaniu; Mika.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - Bibl. Nar. (Zakład Grafiki).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
