Władysław Mierzwiński
MIERZWIŃSKI Władysław (21 X 1848 lub 1850 Warszawa - 14 VII 1909 Paryż), śpiewak. Był synem Józefa M., właściciela przedsiębiorstwa budowlanego, i Eleonory ze Szpakowskich. Po ukończeniu gimn. w Warszawie, uczył się w Instytucie Muz. u F. Ciaffeiego i G. Rożnieckiego. Następnie kształcił się we Włoszech. Początkowo kształcony był na śpiewaka barytonowego i dopiero po kilku latach pracy przeszedł na partie tenorowe. Debiutował w operze paryskiej w partii Raula ("Hugonoci"). W Paryżu występował do 1875, następnie w Lyonie. W 1879 znów w Paryżu; śpiewał m.in. Vasco da Gamę ("Afrykanka"), Rudolfa i Arnolda ("Wilhelm Tell"). W następnych latach występował na wszystkich większych scenach operowych świata: Covent Garden w Londynie (1881, 1882, 1883, 1884), Teatro alla Scala w Mediolanie (1882), w Madrycie (1881), Nowym Jorku (1882), w Ischl (1883, 1885), Wiedniu (1883, 1884), Petersburgu (1883), Pradze (1884), Turynie (1884), Moskwie (1884, 1893), Berlinie (1885, 1888), Wrocławiu (1885), Gdańsku (1885), Neapolu (1892). W Warszawie wystąpił po raz pierwszy 8 VIII 1881 jako Raul ("Hugonoci") i do 7 IX śpiewał w WTR jeszcze partie Roberta ("Robert Diabeł") i Arnolda ("Wilhelm Tell"). "Takiego Raula - pisał recenzent "Kuriera Warszawskiego" - Warszawa jeszcze nie widziała i nie słyszała, choć Włochom płaciła tysiące rubli. Mierzwiński przyjął o wiele skromniejsze warunki, bo go tu ciągnęła sympatia synowska". Śpiewał przeważnie po włosku, niekiedy jednak, gł. na koncertach, także po polsku. Po raz drugi przyjechał do Polski w 1884 i koncertował w Wilnie i Warszawie (20 XI). 20 VI 1885 brał udział w jubileuszowym przedstawieniu z okazji trzydziestopięciolecia pracy A. Munchheimera (jako Raul - "Hugonoci"); potem występował w partii Manrica ("Trubadur"). W październiku 1885 śpiewał także we Lwowie. W 1887 koncertował w Warszawie na rzecz budowy pomnika J. Królikowskiego. W tym samym roku wystąpił także w Inowrocławiu. W 1889 występował w Łodzi, w 1890 w Krakowie, a 8 II 1891 w Warszawie na rzecz budowy pomnika S. Moniuszki. W 1893 zachorował na gardło, musiał się poddać operacji i stracił głos. Po kilku latach (w 1896) próbował jeszcze koncertować - wystąpił w Warszawie, Wilnie i Kijowie - nie odniósł już jednak sukcesu. Potem byt w Paryżu, portierem hotelowym, korzystając też z pomocy J. Reszkego. Pochowany został w grobie dla ubogich. Żoną jego była (od 1893) Jadwiga z Bergmanów. Uznawany był za jednego z najwybitniejszych śpiewaków swoich czasów, nazywano go nawet "królem tenorów". "Przed ćwierć wiekiem otaczany uwielbieniem - pisał we wspomnieniu pośmiertnym A. Dobrowolski - i entuzjazmem był ulubieńcem publiczności zarówno w Warszawie jak i w Paryżu, Wiedniu, Londynie. Był tenorem bohaterskim i jego kreacje miały imponujący wyraz na scenie".
Bibl.: Album teatr. II s. 52 (il.); Cudnowski (il.); Owerłło; Pepłowski: Teatr we Lwowie II; Raszewski: Z tradycji teatr.; Reiss: Śpiewacy i śpiewaczki s. 15 (il.); SMP; EMTA 1885 nr 73, 91, 1892 nr 431 (il.), 1896 nr 13; Kur. warsz. 1881 nr 246; SI. pol. 1909 nr 330; Tyg. ilustr. 1909 nr 30 (A. Dobrowolski); Tyg. powsz. 1881 nr 36; Ruch muz. 1946 nr 15-16.
Ikon.: NN: Portret, olej - MTWarszawa; J. Styka: M. jako Raul (Hugonoci) repr. Tyg. ilustr. 1888 nr 308; Fot. pryw.- Bibl. Nar. (Zakład Grafiki), IS PAN, MHKraków, MTWarszawa. SPATiF.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973