Józefa Wójcicka
WÓJCICKA Józefa, z Sochaczewskich (1854 Lipno - 9 I 1906 Kraków), aktorka, śpiewaczka. Była córką -> Wincentego i -> Florentyny Sochaczewskich, siostrą -> Stanisława Sochaczewskiego, żoną - Hipolita W. W 1872-74 występowała początkowo pod nazwiskiem panieńskim w zespole P. Ratajewicza, m.in. w warsz. t. ogr. Cassino, w Piotrkowie, Płocku, Włocławku. 26 V 1873 w Płocku wyszła za aktora Hipolita W. i odtąd używała jego nazwiska. W 1874 grała u W. Dębskiego i M. Krauzego w Kielcach, u M. Krauzego i B. Kremskiego w Kielcach i Radomiu, w 1875 u M. Krauzego w Częstochowie i Kielcach (informacje z 1874-75 mogą dotyczyć -> Amelii Ledóchowskiej). Potem występowała w 1876 u M. Krauzego, m.in. w Radomiu, Siedlcach i Łomży, w 1876-78 u J. Rybackiego, m.in. w Łomży, Siedlcach, Kielcach i warsz. t. ogr. Alkazar, w lecie 1877 zapewne też u M. Kopystyńskiego w warsz. t. ogr. Alhambra; od jesieni 1877 do 1880 należała do zespołu, który prowadził jej mąż wraz z B. Kremskim. W grudniu 1881 występowała u J. Puchniewskiego w Kielcach. W sez. 1882/83 została zaangażowana do t. krak. i występowała tam do końca życia; brała też udział w wyjazdach zespołu krak., a w 1902 występowała dorywczo w T. Ludowym w Krakowie. S. Koźmian pisał o niej, że "jest użyteczną subretką zwłaszcza w wiejskich dziewczynach, doskonała w głównej roli w "Podróży po Warszawie". W początkowym okresie śpiewała partie operetkowe, jak np. Ganimed ("Piękna Galatea"), Orest ("Piękna Helena"). Grała takie role jak: Marysia ("Podróż po Warszawie"), Kasia ("Oj, młody, młody"), Maria ("Wieczór Trzech Króli"), Aniela ("Śluby panieńskie"), Kasia ("Łobzowianie"), Czepcowa ("Wesele"), Dyndalska ("Damy i huzary"), Matałkowska ("Tamten").
Bibl.: Got: Teatr Koźmiana; Grzymała-Siedłecki: Pawlikowski; Koźmian: Teatr; Czas 1906 nr 7; Gaz. kiel. 1877 nr 102; Afisze Bucholtzów, WAPLublin; Akt ślubu w parafii w Płocku (wg informacji S. Dąbrowskiego).
Ikon.: S. Fabijański: Portret (tbl. Artystki teatru krakowskiego), rys., 1893 - MTWarszawa; K. Frycz: W. jako Filomena (Kościuszko pod Racławicami), lit., 1904, Teka Melpomeny; Fot. pryw. i w rolach - Arch. m. Krakowa i woj. krak., Bibl. Nar. (Zakład Grafiki), MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
