Halina Hulanicka
HULANICKA Halina, 1° v. Skrzywań, 2° v. Iwańska (18 października 1899 Kijów – 21 stycznia 1975 Warszawa),
tancerka
Była córką Antoniego i Kazimiery Hulanickich. Tańca uczyła się najpierw w szkole tańca nowoczesnego Klaudii Isaczenko-Sokołowej w Kijowie (1916–17), potem w Szkole Rytmiki i Plastyki Scenicznej Janiny Mieczyńskiej w Warszawie (1919–20), u Isadory Duncan w Paryżu (1921) i tamże w szkole akrobatyki André Guichota. Począwszy od debiutu, 29 stycznia 1922 na scenie Teatru Polskiego w Warszawie, do 1939 występowała z recitalami tańców zawsze we własnym układzie w kraju i za granicą (m.in. 1925 w Berlinie, sez. 1925/26 w Paryżu).
W recenzji z jej debiutu Jarosław Iwaszkiewicz napisał: „Młoda tancerka wstępnym bojem zdobyła sobie publiczność warszawską, pierwszy jej występ był prawdziwym tryumfem. Trudno bowiem o lepsze warunki niż te, które posiada”; „Obok doskonałej techniki, olbrzymiej muzykalności, świetnego rytmu”, „przy stosunkowo wysokiej postaci podziw budzi lekkość i lotność" (cyt. za Bożeną Mamontowicz-Łojek). Była tancerką o bardzo wszechstronnych możliwościach wyrazowych. Sama starannie dobierała muzykę do swoich układów choreograficznych, a często także projektowała kostiumy. Interesowały ją szczególnie tańce egzotyczne (z Indii, Kambodży, starożytnego Egiptu), tańce hiszpańskie, a także tańce pol. (np. 28 listopada 1928 dała w Teatrze Polskim poranek poświęcony tańcom polskim, w kostiumach Władysława Skoczylasa). Do najwybitniejszych jej tańców zaliczano: Une jeune fille au jardin z muzyką Federica Mompou, Le plus que lente z muzyką Claude’a Debussy’ego, Rumbę z muzyką Magine-Mayerla, Meduzę z muzyką Cyrila Scotta. O tym ostatnim tańcu pisano: „Za każdym razem, gdy ruchami nagich rąk oddawała niesamowite falowanie ramion meduzy” – „wznosił się niepohamowany szmer podziwu widzów” (cyt. za Mamontowicz-Łojek). Z humorem wykonywała też wiele tańców groteskowych i parodii, jak np. Lalka i Pierrot, Mechaniczna markiza. Od początku swej działalności obok pracy artystycznej zajmowała się także pracą pedagogiczną; już w 1921–22 współpracowała z zespołem Reduty w zakresie plastyki scenicznej, tańca plastycznego, uczyła w warszawskich szkołach: Janiny Mieczyńskiej (1922–25; od 1923 współdyrektorka szkoły), w Oddziale Dramatycznym przy konserwatorium muzycznym (1922–24) i tańca akrobatycznego w szkole baletowej (1934–38). W 1934 wchodziła w skład jury międzynarodowego konkursu tańca w Wiedniu.
W czasie II wojny światowej została wywieziona na przymusowe roboty do Niemiec. Po powrocie do kraju już nie występowała, zajmowała się pracą pedagogiczną, niekiedy współpracowała z teatrami (np. 1948 z Teatrem Polskim we Wrocławiu przy wystawianiu Fircyka w zalotach). W 1947–51 pełniła funkcję referenta do spraw choreografii w wojewódzkim wydziale kultury we Wrocławiu, 1951–59 była kierowkiem artystycznym Państwowego Liceum Choreograficznego w Sosnowcu (od 1955 w Bytomiu), 1959–63 uczyła tańca klasycznego i charakterystycznego w warszawskiej szkole baletowej. W 1968 przeszła na emeryturę, ale jeszcze do 1971 prowadziła zajęcia z gimnastyki artystycznej w klubie sportowym „Warszawianka”.
Niektóre jej układy taneczne zostały utrwalone drukiem i wyd. pt. Etiudy taneczne, Warszawa 1968.
Bibliografia
Almanach 1974/75; Mamontowicz-Łojek: Szkolnictwo; Mamontowicz-Łojek: Terpsychora (il. oraz cyt. rec); Turska: Almanach; Wilski: Szkolnictwo; Kur. Warsz. 1922 nr 29, 154, 1924 nr 234, 1926 nr 329; Ruch Muz. 1975 nr 9; Taniec 1975 nr 3 (I. Ostrowska).
Ikonografia
J.P. Janowski: Portret, olej, 1927 - MTWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1900–1980, t.II, PWN, Warszawa 1994. Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.
