Lena Orwid-Bruczowa
BRUCZOWA Helena, Lena, z Ziółkowskich, zamężna Boczkowska, także Orwidowa, Orwid-Bruczowa (17 V 1893 Warszawa - 22 II 1968 Warszawa), aktorka. Była córką Antoniego Ziółkowskiego i Emilii z Bieńkowskich, żoną Jerzego Boczkowskiego (zob. t. 1; ślub 27 XII 1925 w Wilnie). Do 1919 używała gł. nazwiska Orwidowa, później występowała jako Bruczowa. W 1916 była uczennicą Klasy Dram. przy Warsz. Tow. Muz. (używała wtedy nazwiska Bruczowa). Pracę na scenie rozpoczęła jako Lena Orwid w sez. 1916/17 w T. Polskim w Łodzi. Od sierpnia 1917 zaangażowana do T. Małego w Warszawie, 8 IX t.r. zagrała rolę Elwiry ("Pierwsza lepsza"); w trakcie sez. 1917/18 przeniosła się do t. Miraż; nast. do marca 1919 występowała w t. Argus, a od 4 IV 1919 w nowo otwartym t. Qui Pro Quo. W sez. 1919/20-1922/23 występowała w T. Bagatela w Krakowie, od sierpnia 1923 i w sez. 1923/24 w T. Komedia w Warszawie, a w sez. 1924/25 znowu w krak. T. Bagatela. W sez. 1926/27 grała w T. Ćwiklińskiej i Fertnera w Warszawie. Następnie wycofała się ze sceny. Po śmierci męża, od 1953 do końca 1966 była referentem w ZAiKS-ie w Warszawie. Od 1 I 1967 przeszła na emeryturę.
Przystojna, elegancka, grała przede wszystkim role amantek w komediach i farsach. Ważniejsze z nich, to: Żona ("Ich czworo"), Maryna ("Jastrząb"), Adela ("Konfekcja męska"), Lola ("Roztwór profesora Pytla"), Matylda Ricetti ("Cierpki owoc"), Iwetta ("Osiołkowi w żłoby dano"), Ksenia ("Wielka księżna i chłopiec hotelowy"), Marta ("Dwaj mężowie pani Marty"), Małgorzatka ("Magdalenki"), Gobetta ("Pani prezesowa"), Amelia ("Opiekuj się Amelią").
Bibl.: Bar: Dzieje t. krak. s. 181; Fredro na scenie; Ordyńska s. 160, 162, 165; Sempoliński: Wielcy artyści s. 148, 149 (tu mylnie jako Waleria Orwidówna); T. pol. 1890-1918, zabór ros. (w indeksie błędnie podana s. 162; na s. 504 il.); Wilski: Szkolnictwo; Ekran i Scena 1923 nr 20/21, 1924 nr 2; Kur. Warsz. 1917 nr 236, 1919 nr 65, 94, 1923 nr 232, 236, 1925 nr 363; Akta, ZUS Warszawa; Kułaga: T. Bagatela; Programy, MTWarszawa.
Ikon.: J. Rosenfeld: B. jako Syrena warszawska, rys., oł.., 1918 - MTWarszawa; Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
