Autorzy

Trwa wczytywanie

Wincenty Rapacki (syn)

RAPACKI Wincenty (6 czerwca 1865 Kraków – 16 stycznia 1943 Warszawa)

aktor, śpiewak

Był synem Wincentego RapackiegoJózefiny Rapackiej, bratem Honoraty LeszczyńskiejRóży Rapackiej, mężem Heleny Zimajer, ojcem Adama Rapackiego oraz śpiewaków Haliny RapackiejWacława Rapackiego.

Wincenty Rapacki (syn) – fotografia autora na okładce wydania piosenki kabaretowej „Czarny kot”, Warszawa 1910. Ze zbiorów BN.

Ukończył w Warszawie gimnazjum i studia wokalne u swej ciotki Honoraty Majeranowskiej. 3 lutego 1887 debiutował w Warszawskich Teatrach Rządowych (WTR) w tytułowej partii w operetce Gennaro. Zaangażowany do zespołu operetki WTR występował tu w 1888–93. W tym okresie kilkakrotnie wyjeżdżał na występy gościnne z Adolfiną Zimajer: w 1890 odwiedził Kraków i Zakopane, w 1891 Lwów, w 1892 Łódź. W sezonie 1893/94 występował w Łodzi i Odessie, w zespole Czesława Janow­skiego, w czerwcu 1894 w Krakowie, w sezonie 1894/95 w Poznaniu. 10 września 1895 w Zakopanem ożenił się z ak­torką Heleną Zimajer.

Wincenty Rapacki (syn) – fotografia autora na okładce wydania piosenki humorystycznej „O! nie”, Warszawa 1910. Ze zbiorów BN.

W 1895–97 należał do zespołu teatru łódzkiego, w lecie 1896 grał z nim w warszawskim Cyrku. W 1898–1900 występował w zespole Adolfiny Zimajer, m.in. w Lublinie i Sosnowcu. W 1900 został powtórnie zaangażowany do zespołu operetki WTR i występował tu do 1915. Niekiedy tylko wyjeżdżał na występy goś­cinne sam lub z żoną i Adolfiną Zimajer.

Wiosną 1915 opuścił Warszawę udając się z Józefiną Bielską do Rosji. Już w maju tego roku występował w Petersburgu. Od 10 stycznia do lata 1916 prowadził w Moskwie Operetkę Polską[1], z dość licznym i dobrym zespołem. W grudniu 1916 występował w Petersburgu w teatrze Ermitaż. Od 29 września 1917 do kwietnia 1918 kierował w Kijowie Teatrem Nowości, w którym dawano przedstawienia „składa­ne”, lub pełnospektaklowe operetki.

Po powrocie do Warszawy zaangażował się do teatru Czarny Kot, w 1919 przez krótki czas występował w teatrze Sfinks, potem znów w Czarnym Kocie. W 1921 przeniósł się do operetki w Teatrze Nowym, a w 1922 do Teatru Nowości. W Warszawie występował odtąd aż do 1939, głównie w Teatrze Letnim, czasem w Teatrze Nowym i Teatrze Narodowym, a po 1934 także w Teatrze Małym i Teatrze Polskim. Dorywczo występował m.in. w teatrach Morskie Oko (1930), Wielka Rewia (1938). Na gościnne występy wyjeżdżał m.in. do Sopotu (1922), Torunia (1938).

Był niewysoki, miał chłopięce rysy twarzy, śpiewał te­norem o miłym zabarwieniu. Długo grywał role aman­tów w operetkach i wodewilach, a dopiero w później­szym wieku charakterystyczne w komediach.

Fotografia Wincentego Rapackiego (syna) i Juliana Krzewińskiego wklejona na okładkę egzemplarza operetki „Kobieta–wąż” (1912).
Z kolekcji egzemplarzy Biblioteki Teatru Lwowskiego w zbiorach Biblioteki Śląskiej.

Wg Witolda Fillera „specjalizował się w rolach oferm i ślamazarów”. W operetce występował w takich partiach jak: Frycek (Frycek i Lizka), Alfred (Zemsta nietoperza), Ajaks (Piękna Helena), Oliwier (Pierścień rodzinny), Adam (Ptasznik z Tyrolu), Sinobrody (Sinobrody), śpiewał też Jontka (Halka). W komediach i farsach grał m.in. takie role: Kazio (Żołnierz królowej Madagaskaru), Karol (Ciotka Karola), Kamerdyner (Papa się żeni). Wystę­pował też od 1911 w filmach.

Wincenty Rapacki, operetka „Chwila szczęścia”, afisz trzeciego przedstawienia w Teatrze Nowości
w Warszawie, 3 kwietnia 1914.
Recto wersja polska, verso wersja rosyjska. Ze zbiorów BN.

Wg Ludwika Sempolińskiego „pozycję swoją w teatrze zawdzięczał nie tyle zdol­nościom aktorskim, co literackim i kompozytorskim”. Był jednym z nąjczynniejszych tłumaczy i adaptato­rów – przełożył na język polski libretta siedemdziesięciu dwóch operetek. Na jego własną twórczość złożyły się: operetka Chwila szczęścia (do której sam skomponował muzykę), a przede wszystkim farsy i komedie, m.in. Czarujący emeryt, Ja tu rządzę, Jubileusz mistrza, Papa się żeni, Tajemniczy gość.

Ogłaszał też anegdoty teatralne, humoreski, poezje (Bez tytułu, Co mówi serce), powieści (Romans pani majstrowej). Utwory swoje drukował m.in. w „Tygodniku Ilustrowanym”, „Kurierze Warszaw­skim”, „Kurierze Porannym”, „Ziarnie”, „Wieku”, „Kolcach”. Cykl wspomnień ogłosił w Kronice Polski i Świata (1939 nr 9–15).

Bibliografia

Filler: Operetka; Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski; Łoza: Czy wiesz I (il.); Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Wro­czyński: Pół wieku s. 98, 109, 111; EMTA 1887 nr 175, 1895 nr 37, 42, 1900 nr 19,20; Kronika Polski i Świata 1939 nr 9–15.

Ikonografia

S.J.Kozłowski: Portret, karyk.,akw., 1914 – MTWarszawa; A. Świdwiński: R. jako Czarny Kot, karyk., rys., repr. Świat 1921 nr 11; Fot. pryw. i w rolach – IS PAN, SPATiF, MTWarszawa.

Filmografia

1932 – 10% dla mnie; 1936 – Pan Twardowski, Papa się. żeni.

Nagrania

Monologi, duety, melorecytacje – Red. Muz. PR; Kuplety, dialogi, scenki komiczne – MTWarszawa.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965, Warszawa 1973.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.

Przypisy

  1. ^ Informacja niepewna. Jak ustaliła Katarzyna Osińska: „Z informacji podanej przez «Gazetę Polską» nr 16 z 17/30.01.1916, s. 3 wynika, że od początku 1916 roku Rapacki był związany z Operetką Polska w Piotrogrodzie, działającą w budynku przy ul. Mochowej 33 (obecnie mieści się tam Sankt Petersburska Państwowa Akademia Sztuki Teatralnej – SPGATI), w której występowali także Józefina Bielska, Leopold Morozowicz (syn)”. Zob. Katarzyna Osińska, Polskie życie muzyczne w Moskwie (1915–1916), „Muzykalia IX / Zeszyt rosyjski 1”, 2010. Dostępne w Internecie: http://demusica.edu.pl/wp-content/uploads/2019/07/osinska_muzykalia_9_1.pdf, s. 10, przyp. 8 (dostęp 28 sierpnia 2020). [Red.]

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji