Osoby

STACHOWICZ Felicja, właśc. F. Staszak, zamężna Grekowa (działała od 1875 - zm. 18 X 1926 Lwów), aktorka. Urodziła się w Warszawie. Była uczennicą A. Rakiewiczowej. Być może już w 1875 występowała w zespole K. Doroszyńskiego w Łodzi. 18 VI 1877 debiu­towała w Poznaniu w roli Anielki ("Przed śniadaniem"); zaangażowana, grała w zespole pozn. cały sez., latem 1877 także w Łodzi i warsz. t. ogr. Belle Vue. 13 X 1877 wystąpiła po raz pierwszy w t. krak. w roli Helenki ("Pan Damazy") i odtąd pracowała tu przez pięć sezonów. W 1881 występowała gościnnie w WTR: 3 I jako Cecylia ("Montjoye"), 4 I jako Aniela ("Śluby panieńskie"), 6 I jako Leonia ("Walka kobiet"); nie została jednak zaangażowa­na i na resztę sez. wróciła do Krakowa. W sez. 1882/83 występowała w Petersburgu w pol. zespole J. Teksla i F. Wesołowskiego. 4 V 1883 wystąpiła po raz pierwszy w t. lwow. w roli Helenki ("Pan Damazy"); odtąd pracowała tu do końca swojej kariery. W 1905 była z zespołem lwow. na występach w Kijowie. Sama wyjeżdżała na występy gościnne do Krakowa (maj 1886, grudzień ,1888, czerwiec 1893). W 1912 przeszła na emeryturę. Od września 1885 była żoną lwow. adwokata i dziennikarza Michała Greka.
Przystojna, postawna, miała subtelne rysy, dobry głos i doskonałą dykcję. W Krakowie grała "naiwne", prze­de wszystkim w komediach, m.in. Helenę ("Zagroda Sobkowa"), Wandę ("Grube ryby"), Józię ("Stary mąż"), Stel­lę ("Fantazy"), Zosię ("Łobzowianie"), Basię ("Majster i cze­ladnik"), Elżbietę ("Grochowy wieniec"), Perditę ("Zimowa opowieść"). Popisową była w tym emploi jej Helenka w "Panu Damazym". We Lwowie, od początku dobrze przyjmowana, była chwalona nie tylko za urodę i kul­turę, ale także za "znakomite informacje wyniesione z krakowskiej sceny". Swoje emploi zmieniła tu z "na­iwnej" na "liryczną" wybijając się jako Klara ("Właści­ciel kuźnic"), Małgorzata ("Safanduły"), Luiza ("Intryga i miłość"). Jak pisał A. Grzymała-Siedlecki, "przez dwa dziesiątki lat z górą kochała na scenie i była kochana", stając się ulubienicą lwow. publiczności. Później zaczęła grać role bohaterek dramatycznych, takie jak: Desdemona ("Otello"), Ofelia ("Hamlet"), Amalia ("Zbójcy"), Ame­lia ("Mazepa"), Judyta ("Uriel Akosta"), tyt. w "Emilii Galotti" i "Lilli Wenedzie". Jednak "koturn tragiczny nie okazał się dla niej odpowiednim" - napisał S. Pepłowski. Lep­sze były jej role w komedii i dramacie salonowym, jak np. tyt. w "Adriannie Lecouvreur" i "Pameli" czy Paulina ("Łotrzyca"). Najciekawszą, wg G. Zapolskiej wręcz "do­skonałą artystką" okazała się "w rolach z podkładem charakterystycznym". Najwięcej grała ich za dyrekcji T. Pawlikowskiego. Była świetną Gospodynią na lwow. premierze "Wesela". Nadto wyróżniała się jako Zuzanna ("Wesele Figara"), Młynarka ("Zaczarowane koło"), Hrabi­na ("Spazmy modne"), Magda ("Przekupka warszawska"), Hanka ("Woźnica Henschel"), Katarzyna ("Poskromienie złośnicy"), Anna ("Fotografia Jędrusia"), w tyt. roli Mada­me Sans Gene. Grała też w tym okresie kilka udanych ról dram.: Elżbietę ("Szczęście w zakątku"), Katiuszę ("Zmartwychwstanie"), tyt. w Róży Bernd. Była dobrą ak­torką fredrowską; grała m.in. Anielę i Klarę (Śluby panieńskie), Matyldę i Anielę (Wielki człowiek do ma­łych interesów), Zofię (Cudzoziemczyzna), Zofię (Damy i huzary), Paulinę ("Pan Benet").
Bibl.: Almanach, Lwów 1911 (il.); Bar: Dzieje t. krak. s, 119; Błeszyński: Glikson s. 21, 44-46; Cudnowski (il.); Filler: Mel­pomena; Fredro na scenie; Gliński: Teatr w Petersburgu I s. 29-31; Got: Teatr Koźmiana; Grzymała-Siedlecki: Pawli­kowski; Koźmian: Teatr; Pajączkowski: Teatr lwow. (il.); Pepłowski: Teatr we Lwowie II; Rocz. t. we Lwowie 1885-87; Webersfeld: Teatr Hellera s. 29; Wspomnienia aktorów; Za­polska: I Sfinks przemówi s. 28, 71, 182; Zapolska: Listy; EMTA 1884 nr 26, 1885 nr 103, 1886 nr 137, 1888 nr 261 (il.), 271, 1893 nr 508, 1894 nr 577, 1895 nr 33 (il.); Kur. warsz. 1926 nr 287; Afisze, IS PAN; Chomiński.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - Bibl. Nar. (Zakład Grafiki), Bibl. Ossol., MHKraków, MTWarszawa, SPATiF, zb. J. Go­ta Kraków.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973