Olga Orleńska
ORLEŃSKA Olga, właśc. Olga Felicja Dul, zamężna Dołżycka, pseud. Lys,Lysowska, Lisowska (1889 lub 24 II 1894 Lwów - 13 IX 1956 Lublin), aktorka, śpiewaczka. Była córką Aleksandra i Barbary Dulów, żoną dyrygenta Adama Dołżyckiego. Debiutowała w T. Miejskim w Krakowie pod nazwiskiem Lisowska 19 XII 1908 w roli Pazia Mario ("Don Kiszot"). Pozostała w tym zespole do marca 1909 używając także nazwisk Lysówna i Lysowska. W 1909-10 występowała w krak. T. Ludowym, w sez. 1910/11 w zespole E. Majdrowicza w Sosnowcu, w 1912 w zespole F. Rychłowskiego m.in. w Płocku, a w sez. 1912/13 w prowadzonym przez niego T. Polskim w Kijowie. W tym czasie grywała role dram., jak np. Kornelia ("Irydion"), Rachel ("Wesele"), Psyche ("Eros i Psyche"), Lulu ("Demon ziemi"). Następnie przeniosła się do Warszawy, gdzie kształciła się w śpiewie pod kier. S. Doliwa-Dobrowolskiej i K. Pietraszewskiej. Wiosną 1914 została zaangażowana do zespołu operetki WTR i odtąd występowała w T. Nowości, a niekiedy także w farsach w T. Letnim. W T. Nowości początkowo śpiewała mniejsze role, dopiero w 1915 po wyjeździe L. Messal do Rosji objęła główne partie, jak np. Sylva ("Księżniczka czardasza"), Grisi ("Domek trzech dziewcząt"), Zuzanna ("Cnotliwa Zuzanna"), partia tyt. w "Korduli". W 1918 opuściła T. Nowości i w lecie tego roku występowała w t. Mirage, następnie wyjechała do Poznania i tu 29 IX 1919 debiutowała w operze śpiewając partię tyt. w "Halce". W T. Wielkim w Poznaniu występowała do 1922 w partiach sopranowych, jak np. Nedda ("Pajace"), Mimi ("Cyganeria"), Tatiana ("Eugeniusz Oniegin"), Brunhilda ("Walkiria"). W tym czasie wyszła za mąż za dyrygenta Adama Dołżyckiego. W kwietniu 1922 przeniosła się do T. Nowego w Warszawie i występowała znów w operetkach. W1923 wraz z mężem przebywała w Ameryce i dawała tam koncerty pieśni polskich. Po powrocie do kraju występowała w początku 1924 w t. Operetka-Wodewil w Warszawie, a w sez. 1924/25 w T. Narodowym w Toruniu zarówno w operetkach, jak i w dramacie. W późniejszym okresie nie miała zapewne stałego engagement; występowała tylko dorywczo, m.in. 5 VII 1927 w T. Wielkim w Warszawie śpiewała partię tyt. w "Aidzie", a 7 VII 1928 partię tyt. w "Madame Butterfly". Występowała też w T. Nietoperz w Warszawie (1927), T. Miejskim w Łodzi (1929/30), w Toruniu (1930/31), w T. Popularnym w Warszawie (1932), w T. Kameralnym (1937). W 1930 uczestniczyła w pol. przedstawieniach amatorskich w Paryżu. W 1936-39 grała w kilku filmach. Podczas II wojny świat. brała udział w konspiracyjnych koncertach w mieszkaniach prywatnych. Po zakończeniu wojny obchodziła 9 XI 1947 w sali Romy w Warszawie jubileusz trzydziestolecia pracy. W 1949-50 występowała w T. Lutnia w Łodzi, 1952-53 tamże w T. Małym, a w ostatnich latach życia w Operetce w Lublinie. W tym czasie grała już role charakterystyczne w operetkach, jak np. Amaranta ('Córka pani Angot").
Bibl.: Czempiński: Teatry w Warszawie s. 158 (il.); Filler: Operetka (il.); Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Gaz. lud. 1947 nr 308; Prz. teatr. i film. 1924 nr 24 (il.); Sztandar Ludu 1956 nr 220; Teatr 1957 nr 6; Afisze i programy, IS PAN; Akt zgonu nr 1351/1956, USC Lublin; Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa.
Film.: 1939 - "Złota maska".
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965 t.I, PWN Warszawa 1973
