Bolesław Rosiński
ROSIŃSKI Bolesław, właśc. B. Raszyński (23 III 1890 Warszawa - 22 XII 1979 Szczecin), aktor, reżyser, dyrektor teatru. Był synem Andrzeja Raszyńskiego, szewca, i Marianny z Konstancińskich (Kostacińskich). Ukończył cztery lata szkoły powszechnej i został terminatorem u grawera. Dalej uczył się sam i w placówkach oświatowych Pol. Macierzy Szkolnej. Nawiązał wtedy kontakt z t. amat., a także z T. Popularnym przy ul. Mokotowskiej kierowanym przez F. Kwaśniewskiego, gdzie przepisywał role i statystował. Pierwszy okres jego działalności jest na ogół mylnie datowany. W styczniu 1908 wstąpił do Szkoły Aplikacyjnej i ukończył niecałe dwa semestry, w grudniu t.r. reżyserował w teatrze przy ul. Mokotowskiej amat. przedstawienie "Kacpra Karlińskiego". Następnie wyjechał (zapewne w styczniu 1909) do Sosnowca, gdzie zaangażował się do zespołu E. Majdrowicza; debiutował tam rolą Pierwszego delegata ("Przywódca"). Natomiast podawana przez R. data debiutu 25 I 1908 jest niemożliwa; być może było to w styczniu 1909. Wiosną 1909 z grupą aktorów zespołu Majdrowicza pod kier. B. Skąpskiego wyjechał z Sosnowca do Kielc, gdzie jako "t. literacki" dali parę przedstawień. Następnie R. powrócił do Warszawy i od pocz. sez. letniego zaangażował się do T. Małego. Wiosną 1910 pojechał na Wołyń i występował m.in. w Łucku, Równem, Dubnie z zespołem T. Pola, który po miesiącu połączył się z zespołem J. Pawłowskiego i objeżdżał Kresy Wschodnie, a także gościł w Kijowie. W sez. 1910/11 R. grał w różnych zespołach objazdowych w Królestwie Polskim, m.in. u W. Nynkowskiego w Radomiu. Latem 1911 był zapewne w warsz. T. Artystycznym pod kier. B. Leśmiana, w sez. 1911/12 w T. Komedii w Płocku kierowanym przez A. Sikorskiego i W. Rakowieckiego, jesienią 1912 w zespole Cz. Janowskiego w Lublinie. W sez. 1912/13 grał w T. Miniatur w Warszawie (dyrekcja C. Danielewskiego), w sez. 1913/14 w t. płockim, w 1914 w kabarecie Bi-Ba-Bo w Łodzi, w październiku 1915 w T. Polskim w Warszawie. W 1916 brał udział w objazdach K. Adwentowicza: w marcu m.in. w Radomiu, jesienią w Łowiczu, Lublinie, Płocku, Kaliszu; występował też w zespole objazdowym J. Górnickiego, w sez. 1916/17 był w T. Nowoczesnym E. Gasińskiego w Warszawie, potem znów w zespole objazdowym K. Adwentowicza (luty-marzec 1917: Kalisz, Płock, Częstochowa), w sez. 1917/18 w zespole S. Szczuki w Kielcach. Od jesieni 1918 zaangażował się do T. Polskiego w Poznaniu i pozostał tam do końca sez. 1927/28 (w październiku 1919 wziął udział w wyjeździe zespołu K. Adwentowicza do Piotrkowa). W sez. 1928/29 współorganizował objazd po Wielkopolsce T. Placówka Żywego Słowa pod kier. T. Byrskiego, a w sez. 1929/30 grał i reżyserował w T. Wielkim we Lwowie. Następnie wrócił do Poznania i przez kilka lat zajmował się dziennikarstwem (pisywał w "Walce Ludu") i pracą społeczną (odczyty w TUR i działalność w Związku Wolnomyślicieli). Opiekował się też młodzieżowymi zespołami amatorskimi. W sez. 1936/37 był w T. Nowym, w 1936-38 wraz z malarzem W. Roguskim prowadził t. lalek pn. Kuku. W tym czasie (do wybuchu wojny) prowadził T. Peryferyjny. Okres okupacji niem. spędził w Warszawie i w Busku. Po wojnie, na sez. 1945/46 zaangażował się do T. Polskiego w Poznaniu, ale wkrótce rozpoczął pracę jako instruktor do spraw kultury w Komitecie Woj. PPR. Na scenę wrócił w 1947; pocz. grał w T. Nowym, nast., z przerwami, do 1956 w T. Polskim w Poznaniu. W sez. 1948/49 został dyr. filii pozn. T. Polskiego w Gorzowie Wielkopolskim (działała jeden sezon). Po jej zamknięciu pozostał w Gorzowie i w sez. 1949/50 prowadził dwa zespoły amat.: T. Młodego Widza i T. Kameralny przy Tow. Przyjaciół Żołnierza. Od 1956, do przejścia na emeryturę w 1969, występował w T. Dramatycznych w Szczecinie. Czterokrotnie obchodził jubileusze: czterdziestolecia pracy - 23 III 1950 w Gorzowie Wielkopolskim (Mąż i Mandragora - "Ich czworo"), pięćdziesięciopięciolecia - 17 XII 1960 w T. Współczesnym w Szczecinie (Dyndalski - "Zemsta"), sześćdziesięciolecia - 23 XI 1965 w T. Polskim w Szczecinie (Stary Żyd - "Incydent w Vichy") oraz sześćdziesięciopięciolecia w 1971. Od wczesnej młodości grał role charakterystyczne takie, jak: Daum ("Panna Maliczewska"), Łuka ("Na dnie"), Pastor ("Upiory"), Starzec i Diabeł ("Kordian"), Chmara ("Mazepa"), Dziad leśny ("Zaczarowane koło"), Rabin ("Ksiądz Marek"), Dziad ("Wesele"), Ozryk i Poloniusz ("Hamlet"), Jan ("Śluby panieńskie"), Pierczychin ("Mieszczanie"), Dulski ("Moralność pani Dulskiej"), Grześ ("Damy i huzary"), Księżyna ("Bolesław Śmiały"), Egeusz ("Sen nocy letniej"), Belzebub ("Igraszki z diabłem"), Boratyński ("Barbara Radziwiłłówna"), Sanocki ("Zawisza Czarny"). Z. Ordyńska pisała o nim: "Aktor starej daty, z piękną dykcją, niestrudzony w pracy. Obdarzony dobrymi warunkami, już samą swoją sylwetką, nawet w małych rolach, jak np. Stary Aktor w "Wyzwoleniu", czy Stary Żyd w "Incydencie w Vichy" wysuwa się na pierwszy plan. Znakomity Guślarz w "Dziadach".
Bibl.: Almanach 1979/80; Byrski: Teatr-radio s. 116, 117; Kaszyński: Teatralia; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Kruk: Życie teatr.; Lorentowicz: T. Polski; Ordyńska s. 282, 293; Sikorski: Szkoła Aplikacyjna s. 84; Sośnicki: Z sezonu (il.); Głos Szcz. 1960 nr 299; Ilustr. Kur. Pol. 1965 nr 308, 1971 nr 12; Kur. Szcz. 1960 nr 297 (il.), 1965 nr 160; Kur. Warsz. 1911 nr 260, 1916 nr 152, 1929 nr 317, 1930 nr 25; Pam. Teatr. 1987 z. 1-2 s. 84; Scena i Szt. 1909 nr 1, 2, 38; 7-my Głos Tygodnia 1967 nr 26 (il.); Ziemia Gorzowska 1980 nr 2 (il.); Jubileusz 40-lecia pracy na scenach polskich Bolesława Rosińskiego, Gorzów 1950 (il.); Jubileusz 55-lecia pracy artystycznej Bolesława Rosińskiego, Szczecin, 1960 (il.); Maciejewska: Teatr w Poznaniu; Programy i wycinki prasowe, IS PAN; Wosiek: Teatry objazdowe; Życiorys B. Rosińskiego-mps, IS PAN.
Ikon.: P. Bałakirew: Portret, rys., tusz, przed 1971 - MNSzczecin; Fot. - IS PAN, MTWarszawa.
Nagrania: Role - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
