Osoby

Trwa wczytywanie

Janina Zielińska

ZIELIŃSKA Janina (21 stycznia 1893 lub 1898 Warsza­wa – 29 lipca 1969 Warszawa)

aktorka

Była córką Józefa Zielińskigo i Haliny z Pinińskich, siostrą aktorki Marii Bąbolskiej. W 1913–15 była słuchaczką warsz. Szkoły Aplikacyjnej. Po jej ukończeniu w sez, 1915/16 grała w Teatrze Rozmaitości, m.in. Nike Tro­jańską (Noc listopadowa) i Annę (Tamten), ale nie miała stałego engagement. W 1916 brała też udział w organizowanych w Warszawie przedstawieniach studenckich grając m.in. Żonę (Nie-Boska komedia). W sez. 1917/18 uczestniczyła w objeździe z Karolem Ad­wentowiczem, następnie występowała w Lublinie w ze­spole Henryka Halickiego, a w 1919 w teatrze Ul (możliwe, że w Lublinie była już wcześniej, ale trudno ustalić to z całą pewnością, bo równocześnie działała tam Sabina Zielińska (zob. t. 1). W 1920 występowała znów w zespołach objazdowych, m.in. z Laurą Dunin. W pierwszej połowie 1921 należała do zespołu Teatru Dra­matycznego w Warszawie, od lipca 1921 do 1923 występowała w Teatrze Rozmaitości, w sezonie 1923/24 w Reducie, 1924/25 w Teatrze Nowym w Poznaniu, w 1925–27 w zespole Reduty w Wilnie i w objazdach, w sezonie 1927/28 znów w poznańskim Teatrze Nowym, a 1928/291 ponownie w wileńskiej Reducie.

W 1929–33 nie miała, jak się zdaje, stałego engagement, występowała dorywczo w teatrach warszawskich, m.in. w Teatrze Narodowym (1932), Teatrze im. Zapolskiej (1933), a także podobno w Lublinie.

W sezonie 1933/34 należała do zespołu Teatru Wołyńskiego w Łucku. W 1934–38 uczestniczyła w objazdach Reduty, a 1938–39 kierowała (wraz z Stefanem OrzechowskimJuliuszem Lubicz-Lisowskim) objazdo­wym zespołem pn. Teatr Ziem Centralno-Wschodnich.

Po II wojnie światowej uczestniczyła w 1945 w orga­nizowaniu Teatru Województwa Kieleckiego. W sezonie 1945/46 występowała w Teatrze Kameralnym TUR w Krakowie, w 1946–54 tamże w Teatrach Miejskich, potem Państwowych Teatrach Dramatycznych, a od 1954 w Starym Teatrze, gdzie pozostała do przejścia na emeryturę (1 września 1967), a i potem grywała niewielkie role.

Wkrótce po debiucie pisano o niej w książce Teatry polskie w Warszawie: „ma bardzo korzystne warunki artystyczne: wzrost dobry, piękne oczy, głos wdzię­czny, wybitną inteligencję i pewne tragiczne za­myślenie w wyrazie pełnego melancholii oblicza”. Antoni Sikorski określał jej emploi jako „role amantek dramatycznych i salonowe”.

W początkowym okresie pracy grywała m.in. takie role, jak: Maria (Warszawian­ka), Julia (Chwast), Pani de Ferieres (Eskapada), Amelia (Mazepa), Bela (Burmistrz Stylmondu), po II wojnie światowej m.in.: Wdowa (Ich czworo), Mar­celina (Wesele Figara), Siostra Helena (Port Royal), Pani Helseth (Rosmersholm), Czepcowa (Wese­le). Omawiając jej grę w roli Julii (Dom kobiet), Kazimierz Brończyk jako zasługę podkreślał utrzymanie się „w granicach dyktowanych dobrym smakiem i po­stulatem jedności obrazu”.

Związana w okresie mię­dzywojennym z Redutą należała do osób obdarza­nych przez Juliusza Osterwę największym zaufaniem.

Bibliografia

Almanach 1968/69; Czempiński: Teatry w Warszawie s. 261 (il.); Listy Osterwy; Sikorski: Szkoła Aplikacyjna s. 62, 64, 90–91; Simon: Spis przedstawień Reduty; Sto lat Starego Teatru; Szczublewski: Żywot Osterwy; Śmi­gielski: Reduta; Kur. Warsz. 1916 nr 94, 1921 nr 182; Pam. Teatr. 1990 z. 3/4 s. 546–549, 552; Tyg. Powsz. 1955 nr 31 (K. Brończyk); Akta, ZASP; Akta, Stary T. Kraków; Programy, IS PAN.

Ikonografia

W. Bartoszewicz: Portret, rys., Szkicownik z lat 1947–1951 – Bibl. Raczyńskiego; J. Jurjewicz: Z. w roli, rys., repr. Echo Krak. 1951 nr 124; A. Stopka: Z. jako Pani Kwocka (Epidemia), karyk., rys., tusz, ok. 1953 – MHKraków oraz portr., karyk., rys., – MTWarszawa; Fot. – MTWarszawa.

Filmografia

Materiały – Archiwum TVWarszawa.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1900–1980, t. II, PWN, Warszawa 1994.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji