Osoby

Trwa wczytywanie

Kazimierz Dembowski-Weyroch

DEMBOWSKI Kazimierz, właśc. K. Wejroch, Weyroch (28 I 1895 Łomża - 10 IX 1975 War­szawa), śpiewak, aktor, reżyser. Był synem Ludwika i Józefy Wejrochów, mężem Jadwigi Heleny z Ja­kubowskich. Do 1910 mieszkał w Łomży, gdzie uczył się w gimnazjum. Po przeniesieniu się do Warszawy ukończył w 1914 szkołę handlową i nast. pracował w branży włókienniczej. Uczył się śpiewu u A. Ostrowskiego, J. Łysakowskiego, oraz w szko­le operowej J. Marso. Wraz z uczniami tej szkoły śpiewał 11 I 1919 w operze "Janek", wystawionej w warsz. Wielkim T. Ludowym. Wystąpił wtedy jako Weyroch. Później używał na scenie wyłącznie na­zwiska Dembowski. Właściwym jego debiutem był występ 23 XII 1919 w T. Nowości w Warszawie w roli Achmeda ("Róża Stambułu"); pisano wtedy w prasie o jego pięknym, dobrze wyszkolonym głosie tenorowym i korzystnych warunkach zewnętrznych, zauważono jednak jeszcze pewne niedostatki gry aktorskiej. Zaangażowany wówczas do zespołu T. Nowości, do końca sez. 1924/25 śpiewał partie pier­wszych tenorów w operetkach (dublował często B. Mierzejewskiego), partnerował m.in. L. Messal i M. Ćwiklińskiej; najważniejsze role z tego okresu: Kamil ("Wesoła wdówka"), Lucjan ("Kapłanka ognia"), tyt. w "Kuzynku z Honolulu", Hrabia Julian ("Biały mazur"), Hrabia Daniel ("Szał miłości"), Gaston ("Hin­duska"). Wyjeżdżał często na gościnne występy, m.in. do Łodzi (grudzień 1922), Krakowa (luty 1924; tu występował z warsz. operetką w T. Bagatela), a także do Wilna (marzec-maj 1924), gdzie prócz par­tii operetkowych takich jak: Hrabia Pablo ("Królowa tanga"), Książę Koruga ("Katia tancerka"), śpiewał także Turiddu ("Rycerskość wieśniacza") i Cania ("Pa­jace"). Uczestniczył w tournee po Polsce z artystami T. Nowości, m.in. do Radomia, Częstochowy, Za­mościa (wiosna-lato 1925). W 1924 wyjeżdżał też na studia wokalne do Włoch. Od grudnia 1925 występował nadal w Warszawie w T. Niewiarow­skiej i z nim w T. im. Słowackiego w Krakowie (sierpień 1926). Od grudnia 1926 do maja 1927 był w T. Messal-Niewiarowskiej i z nim występował w Pradze (maj 1927), a nast. w Wilnie (czerwiec t.r.). W sez. 1927/28 występował w operetkach w T. Wielkim i Nowości we Lwowie; tu także reży­serował m.in. "Najpiękniejszą z kobiet". W 1928 wy­jechał do USA; występował w teatrach pol. w De­troit (T. Ludowy), Pittsburgu (gdzie sam prowadził przez pewien okres t. muzyczny dla miejscowej Polonii), Cleveland (m.in. 7 V 1929 śpiewał w "Hrabinie Maricy" w t. Polonia). Po powrocie do kraju, w 1930 występował gościnnie w T. Wielkim w Poznaniu (17-30 VII) jako Książę Leopold ("Księż­niczka czardasza"), a od 23 IV 1931 w T. Nowości w Warszawie. W lipcu i sierpniu 1931 występował w warsz. t. Mała Kometa, a od września t.r. i w sez. 1931/32 znowu w T. Nowości. W 1932-35 był solistą operetki w T. Lutnia w Wilnie; tu 22 III 1935 obchodził jubileusz piętnastolecia pracy artyst. w jednej z najlepszych swych operetkowych ról - Marcina w "Sztygarze". W sez. 1935/36 występował: w Operetce na Chłodnej w Warszawie (październik­listopad 1935), nast. w zespole operetki T. Miej­skich we Lwowie (m.in. w lutym 1936 jako Markiz Arystydes w "Balu w Savoyu", a wiosną 1936 z zespołem t. Wielka Rewia z Warszawy, m.in. w Płocku (kwiecień) i Przemyślu. W sierpniu 1936 występował, z zespołem operetki wil., w T. im. Słowackiego w Krakowie. We wrześniu t.r. śpiewał w Wielkiej Operetce w Warszawie. W sez. 1936/37 (od 15 X) został zaangażowany jako pierwszy tenor operetki do T. Wielkiego w Poznaniu. Występował w tym czasie gościnnie w T. Miejskim w Bydgosz­czy, gdzie od 17 X 1936 śpiewał Carewicza Alek­sandra ("Carewicz"). W sez. 1937/38 wrócił do ze­społu T. Lutnia w Wilnie i z nim m.in. w sierpniu 1938 występował w Krynicy. W sez. 1938/39 był w zespole T. Miejskiego w Bydgoszczy. Od kwiet­nia 1939 znowu występował w wil. T. Lutnia i w teatrze tym pozostał również po wybuchu II wojny świat., aż do 1941. Następnie mieszkał w Warsza­wie; śpiewał w warsz. kawiarniach; od maja 1944 krótko występował w oficjalnym T. Miasta War­szawy; po powstaniu warsz. był więźniem obozów koncentracyjnych, m.in. w Gross-Rosen, gdzie brał udział w przedstawieniu zorganizowanym na Boże Narodzenie 1944. W pocz. października 1945 wrócił do kraju. W sez. 1945/46 występował w T. Komedii Muzycznej Lutnia w Łodzi (reżyserował "Wiktorię i jej huzara", "Hrabinę Maricę"), od 1 II 1947 do końca sez. 1946/47 był w T. Komedia Muzyczna w Krakowie; występował m.in. jako Hrabia Tassilo ("Hrabina Marica"), Cunlight ("Wiktoria i jej huzar"); także reżyserował. W 1947-48 brał udział w przed­stawieniach objazdowego zespołu operetkowego. W sez. 1948/49-1950/51 (od grudnia 1948) był kier. artyst., reżyserem i śpiewakiem T. Muzycznego w Lublinie; reżyserował w tym czasie większość wy­stawianych na tej scenie operetek, m.in. "Króla włó­częgów", "Piękną Helenę", "Barona cygańskiego", "Pta­sznika z Tyrolu", "Zemstę nietoperza" (występował w roli Franka). W sez. 1951/52 nadal współpracował jako reżyser z lub. operetką; wystawił: "Wodewil warszawski" oraz "Tysiąc i jedną noc". W sez. 1952/53-1955/56 był aktorem T. Ludowego w Warszawie. Od lipca do grudnia 1955 był także kier. artyst. Warszawskiej Operetki Objazdowej. Od sez. 1956/57 zaangażował się do warsz. T. Estrada (od 1957 pn. T. Komedia), w którym pozostał do końca sez. 1974/75. Sporadycznie reżyserował, np. w paździer­niku 1958 wystawił w T. Muzycznym w Warszawie operetkę "Wiktoria i jej huzar". W T. Komedia ob­chodził 20 II 1960 jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. w roli Mecenasa Złotogórskiego ("Królowa przedmieścia").
Popularność zyskał w dwudziestoleciu międzywo­jennym jako przystojny, elegancki, dobrze śpiewa­jący amant operetkowy. Jak pisał W. Filler, D. był to "reprezentant operetkowej arystokracji"; "częściej niż w mundur, we frak odziany. Odtwórca nieza­wodny pokaźnej rodzinki hrabiów". Do popisowych jego ról operetkowych, prócz wymienionych, nale­żały: Porucznik Rene ("Cnotliwa Zuzanna"), Barinkay ("Baron cygański"), Oktawiusz Flaubert ("Ewa"), Ka­pitan Stone ("Kwiat Hawai"), Adam ("Ptasznik z Ty­rolu"), Niki von Esterhazy ("Miłostki kadetów"), w których występował w 1. trzydziestych w Bydgosz­czy i Poznaniu, oraz Stefan Koltay ("Wiktoria i jej huzar") i Hrabia Rene ("Madame Pompadour") - występował w nich w okresie wojny w Wilnie. Od 1952, po przejściu z teatrów muz. do dram., zmienił także emploi; nie grał już amantów lecz role chara­kterystyczne i komiczne, gł. w repertuarze kome­diowym. W T. Ludowym zagrał z powodzeniem m.in. Mamajewa ("I koń się potknie", 1952), Arga­na ("Chory z urojenia", 1953), a nawet Kleniewicza ("Uciekła mi przepióreczka", 1956). W T. Kome­dia występował także w komediach muz., m.in. ja­ko: Henry Kemp ("Jim i Jill"), Harry Trevor ("Daj buzi, Kate"), Siniczkin ("Ofelia pilnie poszukiwana"), Lord Boxington ("My Fair Lady"), Olivier ("Król włó­częgów").
Bibl.: Almanach 1975/76; 40 lat sceny operetkowej w Łodzi (il.); Filler: Operetka; Formanowicz; Jego siła; Lachowicz: Dwadzieścia lat; Operetka w Lublinie 1947-68 (il.); Osiń­ski: Repertuar; Sempoliński: Druga połowa; Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Świtała; Kur. Lub. 1976 nr 13; Kur. Warsz. 1919 nr 355, 1924 nr 257; Monitor Clevelandzki 1929/30 nr 93, 106 (il.); Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 187, 321; Życie Warsz. 1960 nr 43 (il.), 1975 nr 212, 213, 215; Afisze, programy i wycinki prasowe, 1S PAN, MTWar­szawa; Akta, ZASP.
Ikon.: J. Żebrowski: D. jako Henry Kemp ("Jim i Jill") i D. jako Harry Trevor ("Daj buzi, Kate"), karyk, rys., repr. Express Wiecz. 1957 nr 91, 223; Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa.
Film.: Materiały film. z 1960, Arch. WFD.
Nagrania: Role - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji