Kazimierz Czekotowski
CZEKOTOWSKI Kazimierz, pseud. Casimiro de Walden, Dewalden (2 III 1901 Jekaterynosław w Rosji - 14 VI 1972 Warszawa), śpiewak. Był synem Karola Cz. i Amelii z Łossanów (Łosanów), bratem śpiewaczki Marii Antoniny Cz., mężem śpiewaczki Marii Magdaleny z Szymańskich, pseud. Bojar-Przemieniecka (ślub 17 V 1931 w Poznaniu). W 1918 ukończył szkołę realną w Jekaterynosławiu. W 1920 przyjechał do Polski i jako ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego. Od listopada t.r. studiował na Politechnice Warsz.; studia porzucił w 1922, aby rozpocząć naukę śpiewu u M. Sankowskiej w warsz. konserwatorium. W przedstawieniach organizowanych przez konserwatorium śpiewał Kaspra ("Wolny strzelec"), Papagena ("Czarodziejski flet"). W 1927 uzyskał dyplom i dzięki stypendium Min. Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wyjechał do Włoch. Uczył się u A. Bonciego i G. Anselmiego w Mediolanie i Rapallo. Pod pseud. Casimiro de Walden i Dewalden występował także w radiu i na koncertach w Mediolanie i Genui. W 1929 wrócił do kraju. We wrześniu 1929 debiutował partią Janusza ("Halka") w T. Wielkim w Poznaniu i został zaangażowany na dwa sezony. Śpiewał partie barytonowe i basowe w operach i operetkach; do najważniejszych należały: Król Alfons ("Faworyta") i Kyoto ("Iris"); inne to: Stanisław ("Verbum nobile"), Silvio ("Pajace"), Fra Melitone ("Moc przeznaczenia"), Książę Waldstein ("Casanova"), Liebenberg ("Hrabina Marica"). W 1931 wyjechał do Turcji i przez pięć lat uczył śpiewu w konserwatorium w Ankarze, a także występował na estradzie i w radiu; był solistą śpiewakiem Orkiestry Symfonicznej prezydenta Turcji M. Kemala Paszy (Ataturka); do "Ilustrowanego Kuriera Codziennego" nadsyłał korespondencje o życiu muz. Turcji. Po powrocie do kraju, w 1936-39 występował w T. Wielkim w Warszawie; wyróżnił się szczególnie w partii Klingsora ("Parsifal"). Brał także udział w koncertach radiowych i filharmonicznych, występował na prowincji. Wystąpił w ekranizacji "Strasznego dworu" (grat i śpiewał Zbigniewa). Podczas okupacji niem. występował w kawiarniach warsz. z orkiestrą Z. Latoszewskiego. Dawał także pryw. lekcje śpiewu. Po powstaniu warsz. wyjechał do Krakowa; potem przebywał w Zakopanem, gdzie w pocz. 1945 brał udział w organizowaniu Tymczasowego Związku Zaw. Pracowników Kultury i Sztuki a także pierwszych koncertów. Jesienią 1945 z grupą muzyków został delegowany na Wybrzeże. Wraz z żoną występował na estradach Trójmiasta. Do sierpnia 1950 był dyr. zorganizowanej przez siebie szkoły muz. w Gdyni (1945-47 miejska, potem średnia państwowa). Od października 1949 należał do kierownictwa artyst. i pedag. Studia Operowego na Wybrzeżu. Przygotował solistów do prem. "Eugeniusza Oniegina" (28 VI 1950), inaugurującej działalność Opery Bałtyckiej. W 1950-52 był kier. wokalnym tej Opery. W 1951-53 prowadził klasę śpiewu solowego w PWSM w Sopocie, gdzie w roku akademickim 1951/52 był dziekanem Wydz. Wokalnego. Jednocześnie występował na koncertach symfonicznych w wielu miastach, gościnnie na scenach operowych Poznania (6 i 10 IV 1952 jako Escamillo w "Carmen" i Janusz w "Halce") i Wrocławia oraz w radiu. W sez. 1953/54 i 1954/55 należał do zespołu Opery w Warszawie; po raz ostatni wystąpił 16 IV 1955 w partii Scarpii ("Tosca"). W Warszawie od 1953 był pedagogiem wokalistą i kier. sekcji wokalnej w Średniej Szkole Muz. im. Kurpińskiego, a od 1961 docentem w PWSM. Jego uczniami byli m.in. A. Bartoszyńska, R. Tarasewicz A. Rollinger i J. Sybilski. Tłumaczył z języków wł., franc. i ros. teksty pieśni, kantat i oratoriów, opracował przekłady librett operowych, m.in. "Madame Butterfly", "Cyganerii", "Eugeniusza Oniegina", "Borysa Godunowa", "Carmen" (z W. Bregy), "Toski" (z B. Ostromęckim). Był działaczem SPATiF-u i SPAM-u.
Bibl.: Almanach 1971/72; Hist. filmu t. 2; Jankowski, Misiorny; Kaczyński: Dzieje "Halki"; Łoza: Czy wiesz; Łoza Uzupełnienia (il.); 15 lat Opery w Warszawie; SMP:
Świtała; Kur. Warsz. 1936 nr 248, 327, 340, 1937 nr 26 68, 118, 1938 nr 43; Ruch. Muz. 1969 nr 24 (il.), 1972
nr 12 (il.); Życie Warsz. 1972 nr 144; Akta, SPAM; Akt; (tu fot.), ZASP; Informacje rodziny.
Ikon.: Fot. - IS PAN.
Film.: 1936 - "Straszny dwór" (f.).
Nagrania: Arie, pieśni - Pol. Nagrania, Red. Muz. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
