Osoby

Trwa wczytywanie

Zbigniew Roman

ROMAN Zbigniew Manswet (16 IV 1928 War­szawa - 31 I 1977 Przygodzice k. Poznania), aktor, reżyser. Był synem Michała R., skrzypka, i Jadwigi z Urbanków, mężem -> Haliny Przybylskiej (ślub w 1951). Po zdaniu matury, w 1948 rozpoczął studia na Wydz. Aktorskim w warsz. PWST. W przedstawieniu dyplomowym w 1952 grał Pustelni­ka w "Klątwie". W 1952-54 pracował w T. Ateneum w Warszawie; debiutował tu rolą Araba ("Południk 49"), nast. zagrał Piotra ("Ostatni"). W 1954-56 występował w T. im. Osterwy w Lublinie, w sez. 1956/57 w T. Polskim we Wrocławiu, w 1957-59 znowu w Lublinie, 1959-63 w T. Dramatycznych w Szczecinie (debiutował tu jako reżyser wystawia­jąc "Klątwę"). Potem był aktorem T. im. Horzycy w Toruniu (sez. 1963/64), T. im. Węgierki w Bia­łymstoku (1964-66), T. Rozmaitości w Krakowie (sez. 1966/67), T. Współczesnego we Wrocławiu (sez. 1967/68), T. Polskiego (1968-72) oraz T. No­wego w Poznaniu (1972-74). Od 1974 grał w T. im. Bogusławskiego w Kaliszu. Zginął w wypadku samochodowym.
Do teatrów angażował się zawsze razem z żoną. W wielu przedstawieniach grali parę głównych bo­haterów. Był wysoki, szczupły, przystojny, miał głęboki głos i wyrazistą dykcję, co predestynowało go do ról romantycznych kochanków. Grał więc Oktawa ("Kaprysy Marianny") we Wrocławiu, Fer­dynanda ("Intryga i miłość"), Zbigniewa ("Mazepa") w Lublinie. O roli Zbigniewa pisał A.W. Kral: "Po­jawia się na scenie w pierwszym akcie melancholijny trochę, ale pogodny - chwilami jest niemal wesoły. Czujemy, że to normalny, zdrowy psychi­cznie człowiek, bez ciążącego od początku piętna cierpiętnictwa, bez kompleksu. Roman, bardzo ko­rzystnie do tej roli uwarunkowany, pięknie mówi wiersz, prowadzi rolę dyskretnie, z dużą kulturą i precyzją". Potrafił też uchronić się przed sentymen­talizmem i nadać głębszy wymiar postaciom bliskim melodramatu grając Johnny'ego Pope'a ("Kapelusz pełen deszczu"), Marka ("Widok z mostu"), Jerry'ego ("Dwoje na huśtawce"). Był aktorem precyzyjnie kon­struującym postaci swoich bohaterów. Z powodze­niem grał ludzi o skomplikowanej psychice. Taki był Franz w "Więźniach z Altony" w Szczecinie, Kreon w "Antygonie" Ajschylosa w Białymstoku, Filip II w "Don Carlosie" w Poznaniu, sardoniczny Pan w "Ku­busiu Fataliście" w Kaliszu, Sebastian w "Soledad" we Wrocławiu, gdzie "znakomicie wygrał swoje skupienie do końca. Szczególnie scena zbliżenia z Soledad (Przybylską) miała tak wielki ładunek emocjonalny, taki milczący patos, że aż zahaczała o melodramat, na szczęście granica ta nie została przekroczona" (R. Arasimowicz). Grał także posta­cie komediowe, groteskowe; przedstawiał je wyra­ziście, ostro, narażając się czasami na zarzut szarży i przerysowania roli. Do tego nurtu w jego twór­czości należały: Klitander ("Grzegorz Dyndała"), Pu­stelnik ("Igraszki z diabłem") w Lublinie; Pastor An­derson ("Uczeń diabła") w Lublinie i Toruniu; Rejent ("Zemsta") w Szczecinie; Malvolio ("Wieczór Trzech Króli") w Toruniu - "groźny, ascetyczny, łączący w sobie cechy autentycznego purytanina i kariero­wicza. Tylko jedna scena kompromituje, bo ujednoznacznia tę rolę - próba śmiechu, która czyni z Malvolia tępego, triumfującego idiotę" (J. Szym­kiewicz); Pantalone ("Sługa dwóch panów") w Po­znaniu; oraz grani w Kaliszu: Niesczastliwcew ("Las") i Pustelnik ("Balladyna") - "chudy, kostyczny sta­ruszek o niesamowitych, płomienistych oczach i z siwą bródką, okryty zzieleniałymi łachmanami" (I. Kellner).
Bibl.: Almanach 1976/77; T. Polski Wrocław 1945-65 (il); Gaz. Pom. 1964 nr 117 (J. Szymkiewicz); Nurt 1974 ni 3 (E. Pietryk; il.); Poglądy 1957 nr 20 (R. Arasimowicz): Tyg. Powsz. 1977 nr 17; Teatr 1955 nr 13 (A.W. Kral il.), 1974 nr 23 (I. Kellner); Akta (tu fot.), ZASP; Akta T. im. Bogusławskiego Kalisz; Programy, IS PAN.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa ZASP.
Film.: 1964 - Koniec naszego świata (f.).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

27 zdjęć w zbiorach :+

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji