Autorzy

Trwa wczytywanie

Róża Ostrowska

Pseud.: Z. Florczak, Kołodziej.
Ur. 1 IX 1926 w Wilnie, zm. 23 III 1975 w Gdańsku.
Pisarka, felietonistka, kierownik literacki teatru. Krytyk teatralny.
Matka - Jadwiga Wokulska, polonistka; ojciec - Wiktor Piotrowicz, pracownik dyplomacji.
Studiowała polonistykę na Uniwersytecie w Poznaniu w 1946-1947. Po wyjś­ciu za mąż za aktora Leszka {#os#4208}Ostrowskiego{/#} przeniosła się do Gdyni. Od 1962 mieszkała w Gdańsku. W 1950-1955 pracowała w Rozgłośni Gdańskiej Polskie­go Radia w redakcji audycji literackich. Tu prezentowane były jej słuchowiska, opowiadania, montaże poetyckie, wypowiedzi z zakresu krytyki literackiej i te­atralnej. Od 1954 była redaktorem radiowego kabaretu literackiego Oberża pod Neptunem. Współpracowała w przygotowaniu na antenie Tragedii optymistycznej (reż. L. {#os#6505}Zamkow{/#}, ) w 1954 i "Zawiszy Czarnego" (reż. J. {#os#695}Goliński{/#}, ) w 1955.
Dla teatru "Miniatura" zrobiła adaptację "20 przygód Koziołka Matołka" wg Ma­kuszyńskiego (1958). Współpracowała w przygotowaniu przedstawień dla teatru "Wybrzeże": była współautorką scenariusza "Kwiatów polskich" (1962), "To ja - dąb" (wg Broniewskiego, 1963), adaptacji "Komu bije dzwon" (wraz z J. Golińskim1964), scenariusza "Tragedii o Bogaczu i Łazarzu" (1968), adaptacji "Przedwiośnia", wystawionej pod nazwiskiem przyjaciela Z. Florczaka (1969).
W 1962 przez 4 miesiące przebywała na stypendium we Francji. W 1960-1962 i 1963-1969 prowadziła dział literacki Teatru Wybrzeże. Zwolniona została z przyczyn politycznych w 1969. Była znaną postacią w gdańskim środowisku li­terackim jako autorka powieści i opowiadań związanych z regionem kaszubskim. Za działalność teatralną nagrodzona została regionalnymi wyróżnieniami: Orde­rem Stańczyka (1965), Medalem Stolema (1969). W 1981 odsłonięte w Teatrze Wybrzeże tablicę poświęconą jej pamięci.
Recenzje teatralne wygłaszała na antenie radia gdańskiego w 1953-1955. Spo­radycznie publikowała recenzje w "Dzienniku Bałtyckim", "Głosie Wybrzeża", "Tygodniku Zachodnim", "Uwadze". W 1956 i 1960 współpracowała z "Dialo­giem". Jako felietonistka i krytyk teatralny stale współpracowała z "Pomorzem" w 1955-1960. W 1960-1968 pisała felietony przedpremierowe do "Głosu Wyb­rzeża".
W recenzjach i felietonach wyraźne jest piętno osobowości autorki, otwartej na problemy współczesnej rzeczywistości społecznej i na rolę teatru jako czynnika kulturotwórczego. Szczególną uwagę poświęcała doborowi repertuaru. Oceniała go ze względu na indywidualności reżyserskie i zainteresowania widzów. Pre­ferowała współczesność na scenie (lecz bez "nowinkarstwa"), czytanie klasyki przez pryzmat współczesności (lecz nie "aktualne interpretacje"). Ceniła polski teatr inscenizatora i scenografa - "teatr syntezy: literatury, malarstwa, muzyki i żywego słowa". W swoich tekstach poświęcała wiele miejsca analizom struktury dramatu, określeniom rodowodu gatunkowego, roli sztuki w historii i tradycji te­atru. Na tle własnych interpretacji omawiała dobór obsady i koncepcję reżyserską. Dla jej przybliżenia (lub też w celu opisu roli) analizowała często pojedyncze sceny. Zwracała uwagę na "dyscyplinę reżyserską" także w konstruowaniu ruchu scenicznego i plastyki. Opis działań scenicznych i elementów scenografii służył dokumentowaniu intencji reżyserskich. Ustosunkowując się do zamysłu insceni­zacyjnego, wiele uwagi poświęcała funkcji muzyki, światła w tworzeniu atmosfery spektaklu. W ocenach roli przypisywała wagę do dykcji, wydobywania "warto­ści tekstu, słowa popartego gestem, obrazem, światłem", opisywała temperament aktora.
W felietonach przedpremierowych mniej miejsca poświęcała inscenizacji. Tłu­maczyła warstwę dosłowną i metaforyczną sztuki, objaśniała poetykę dramatu i jego miejsce w tradycji scenicznej. W recenzjach dominuje nastawienie na kontakt z odbiorcą. Swobodny styl służy często przybliżeniu atmosfery sztuki. Zwraca uwagę komunikatywność rozważań: potoczność wyrażeń, prostota składni, bar­wność, żartobliwość, gawędziarstwo. Oceny feruje wprost lub pośrednio - dzięki ironii.
DOKUMENTACJA
I. PUBLIKACJE PRASOWE
2. Wypowiedzi ogólne o teatrze
W interesie widza. Dzien. bałt. 1953, nr 279; O słabościach naszego teatru satyrycz­nego, jw., 1954, nr 224; Próba bilansu. O teatrze obudzonych ambicji, jw., nr 248; Pod wesołą banderą [o Teatrze Satyryków], jw., 1955, nr 4; [uwagi o sezonie], jw., 1956, nr 207 i 257; O teatrze osamotnionym. Dialog 1956, nr 5; Teatr Lalek, Tyg. zach. 1957, nr 1; W związku z "Podejrzaną prawdą"', jw., nr 22; Czy warto wznosić toast? [o "Bim-bo­mie"], jw., nr 31; Kluka znad Bałtyku [cykl felietonów], 1957-1959, tu m.in. [o gościnnych występach teatrów warszawskich, o scenach operowej, baletowej, lalkowej], jw., 1957, nr 5,7, 17, 1958, nr 4, 6.
Kapelusz i dziatki, czyli teatr dla mas [o Teatrze Rozmów], jw., nr 11; Dwa spotkania teatralne [o Teatrze Rozmów i Teatrze "Miniatura"], jw., 1958, nr 22, 1959, nr 6, 7, 9; [o Cyrku Rodziny Afanasjew], jw., 1959, nr 10; [rozmowa z T. Gwiazdowskim i Z. Hübne­rem], jw., 1959, nr 11; [m.in. o I. Gallu i N. Gołębskiej], jw., 1959, nr 16; Gorzki smak teatru [o teatrze Z. Hübnera], Dialog 1960, nr 6; Paryskie rozczarowania, Pom. 1962, nr 20-22.
4. Dramaturgia polska
J. ABRAMOW i A. JARECKI: Duże jasne, Głos wyb. 1964, nr 130. - M. BAŁUCKI: Grube ryby, Dzien. bałt. 1955, nr 110. - J. BLIZIŃSKI: Pan Damazy, Glos wyb. 1965, nr 17. - W. BOGUSŁAWSKI: Henryk VI na łowach, jw., 1966, nr 15; Krakowiacy i górale, jw., 1964, nr 39. - N. BOJARSKA: Arirang, Dzien. bałt. 1953, nr 275. - R. BRANDSTAETTER: Milczenie, Nowa kult. 1957, nr 17; Zmierzch demonów, Głos wyb. 1967, nr 6. - T. BREZA i S. DYGAT: Zamach, jw., 1964, nr 211. - W. BRONIEWSKI: To ja - dąb, jw., 1963, nr 88. - J. BROSZKIEWICZ: Jonasz i błazen, Pom. 1959, nr 2. - M. DOMAŃSKI: Kobieta w trudnej sytuacji, Głos wyb. 1961, nr 204; Ktoś nowy, jw., 1965, nr 126.
A. FREDRO: Damy i huzary, jw., 1964, nr 37; Dyliżans, jw., 1967, nr 263. - S. GROCHOWIAK: Król IV, jw., 1964, nr 271. - H. JANUSZEWSKA: Flisak i Przydróżka, Tyg. zach. 1957, nr 48. - T. KARPOWICZ: Przerwa w podróży, Głos wyb. 1965, nr 219; J. KRASICKI: Za nasze winy i wasze, jw., 1966, nr 24. - L. KRUCZKOWSKI: Pierwszy dzień wolności, Pom. 1960, nr 7; Śmierć gubernatora, Głos wyb. 1964, nr 217. - W. KRZEMIŃSKI i J. KERN: Mój brat niepoprawny, jw., 1966, nr 87. - T. ŁOPALEWSKI: Dominik, czyli Zdobycie Bastylii, Pom. 1959 ,nr 24. - MIKOŁAJ Z WILKOWIECKA: Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, Głos wyb. 1963, nr 11. - S. MROŻEK: Indyk, jw., 1961, nr 136; Poczwórka, jw., 1968, nr 30; Strip-tease i inne [Karol, Na pełnym morzu], jw., 1962, nr 5; Tango, jw., 1965, nr 276.
C. NORWID: Aktor, Pom. 1960, nr 5. - A. OSIECKA: Niech no tylko zakwitną jabło­nie, Głos wyb. 1967, nr 81. - M. PAWLIKOWSKA-JASNORZEWSKA: Dowód osobisty, j w., 1963, nr 269. - W. PERZYŃSKI: Szczęście Frania, jw., 1953, nr 143. - T. RITTNER: Głupi Jakub, Pom. 1958, nr 20. - T. RÓŻEWICZ: Wyszedł z domu, Głos wyb. 1967, nr 119. - R. RUSZKOWSKI [adapt. J. Tuwim]: Jadzia wdowa, jw., 1965, nr 136. - L. SCHILLER: Pastorałka, Tyg. zach. 1958, nr 8. - J. SKOWROŃSKA-FELDMANOWA: Westerplatte, Głos wyb. 1965, nr 75. - J. SŁOWACKI: Kordian, Pom. 1959, nr 8; Zawisza Czarny, Głos wyb. 1965, nr 204.
J. STAWIŃSKI: Ojciec królowej, jw., 1964, nr 92. - A. SWINARSKI: Ararat, jw., 1967, nr 64. - J. SZANIAWSKI: Żeglarz, jw., 1966, nr 274. - J. TUWIM: Kwiaty polskie, jw., 1962, nr 39. - S. WITKIEWICZ: Jan Maciej Karol Wścieklica, jw., 1966, nr 70. -A. WYDRZYŃSKI: Słońce krąży wokół ziemi, Pom. 1958, nr 19. - S. WYSPIAŃSKI: Noc listopadowa, Głos wyb. 1967, nr 125; Wesele, jw., 160, nr 313. - S. ŻEROMSKI: Grzech, Dzien. bałt. 1955, nr 29.
5. Dramaturgia obca
ALARCÓN: Podejrzana prawda, Tyg. zach. 1957, nr 22. - E. ALBEE: Kto się boi Virginii Woolf?, Głos wyb. 1965, nr 37. - H. BALZAC: Eugenia Grandet, Nowa kult. 1952, nr 10. - P. BEAUMARCHA1S: Wesele Figara, Głos wyb. 1961, nr 204. - B. BRECHT: Matka Courage, jw., 1965, nr 260; Pan Puntila i jego sługa Matti, Dzien. bałt. 1955, nr 30, Pom. 1955, nr 2. - G. de CAILLAVET, R. de FLERS i E. ARÉNE: Król, jw., 1959, nr 22. - P. CORNEILLE: Cyd, jw., 1958, nr 3. - A. CZECHOW: Ten wariat Płatonow, Głos wyb. 1963, nr 289. - Sh. DELANEY: Smak miodu, Pom. 1959, nr 23. - F. DÜRRENMATT: Fizycy, Głos wyb. 1963, nr 231; Romulus Wielki, jw., 1966, nr 46.
K. FEHER: Nie jesteśmy aniołami, Pom. 1960, nr 9. - M. FRISCH: Andorra, Głos wyb. 1964, nr 8, 11. - J. GIRAUDOUX: Wojny trojańskiej nie będzie, Pom. 1958, nr 23. - J. GOETHE: Współwinni, Dzien. bałt. 1955, nr 216. - M. GOGOL: Ożenek, Pom. 1960, nr 9. - M. GORKI: Jegor Bułyczow i inni, Głos wyb. 1967, nr 269. - W. HANLEY: Pani Daily ma kochanka, jw., 1966, nr 123. - J. de HARTOG: Całe życie, Głos wyb. 1965, nr 70. - E. HEMINGWAY: Komu bije dzwon, jw., 1964, nr 133. - R. HOCHHUTH: Namiestnik, jw., 1966, nr 113.
F. HRUBIN: Sierpniowa niedziela, Pom. 1959, nr 20. - E. IONESCO: Nosorożec, jw., 1960, nr 14. - H. KIPPHARDT: Sprawa Oppenheimera, Głos wyb. 1966, nr 209.
- L. KOPIT: O mój tato, biedny tato, jw., 1967, nr 48. - E. LABICHE i M. MICHEL: Słomkowy kapelusz, Pom. 1958, nr 11. - R. MALLET: Gra o pięć minut, jw., 1959, nr 12. - N. MANZARI: Nasze kochane dziatki, Pom. 1958, nr 11. - P. MÉRIMEE: Hiszpanie w Danii, Głos wyb. 1961, nr 97. - MOLIER: Skąpiec, jw., 1963, nr 246; Szkoła żon, Uwaga 1957, nr 10; Zwady miłosne, Dzien. bałt. 1953, nr 301.
E. O'NEILL: Księżyc świeci nieszczęśliwym, Głos wyb. 1960, nr 254. - A. OS­TROWSKI: Panna bez posagu. Dzien. bałt. 1954, nr 277. - E. RICE: Maszyna do liczenia, Pom. 1959, nr 6. - J. SARTRE: Przy drzwiach zamkniętych, Uwaga 1957, nr 5. - J. SIMMEL: Kolega, Głos wyb. 1961, nr 52. - A. STRINDBERG: Śmiertelny taniec, jw., 1967, nr 95. - A. SUASSUNA: Testament psa, czyli Historia o miłosiernej, jw., 1961, nr 204. - W. SZEKSPIR: Makbet, Pom. 1958, nr 10; Ryszard III, Głos wyb. 1968, nr 35; Trollius i Kresyda, jw., 1965, nr 24; Wiele hałasu o nic, jw., 1966, nr 263; Wieczór Trzech Króli, jw., 1964, nr 78; Życie i śmierć króla Jana, jw., 1961, nr 136. - J. SZWARC: Nagi król, jw., 1964, nr 275. - TIRSO de MOLINA: Zielony Gil, Pom. 1958, nr 3. - T. WILLIAMS: Tatuowana róża, Pom. 1960, nr 14. - W. WISZNIEWSKI: Tragedia optymistyczna, Dzien. bałt. 1954, nr 149.
III. LITERATURA PRZEDMIOTU
1. Opracowania ogólne
Gdańsk literacki. Oprac. M. Kowalewska, Gdynia 1964; Pisarze gdańscy. Informator. Oprac. M. Misiorny, Gdańsk 1969; Polscy pisarze współcześni. Informator 1944-1968. Oprac. L.M. Bartelski, Warszawa 1970; O Róży (wspomnienia przyjaciół) [w:] R. Ostrow­ska: Mój czas osobny, Gdańsk 1977.
2. Opracowania szczegółowe
M. BUKOWSKA-SCHIELMANN: Świat teatru Róży Ostrowskiej, Gdański Rocznik Kulturalny 1987.
Miłosława Bukowska-Schielmann
Źródło: "Słownik polskich krytyków teatralnych", redakcja naukowa Eleonora Udalska, Fundacja Astronomii Polskiej, Warszawa 1994.

OSTROWSKA Róża, z domu Piotrowicz (1 IX 1926 Wilno - 23 III 1975 Gdańsk), kierownik lit. teatru. Była córką Wiktora Piotrowicza, urzędnika i recenzenta teatr., i Jadwigi z Wokulskich, nauczy­cielki, żoną aktora Konrada Leszka Ostrowskiego (ślub w 1947). Po uzyskaniu matury w Państw. Gimn. Pol. w Wilnie w maju 1945, jeszcze w tym samym roku, przybyła do Poznania, gdzie w 1947 podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie. Po wyjściu za mąż zamieszkała w Gdyni i do końca życia związana była z Trójmiastem. W 19481 debiutowała na łamach prasy jako dziennikarka. W 1950-52 i 1953-56 była red. działu lit. PR w Gdańsku, a w 1957-58 Wydawnictwa Morskiego, w 1960-62 oraz 1963-69 kier. lit. T. Wybrzeże w Gdańsku. Była autorką powieści, opowiadań, adap­tacji scen. (np. wg "Komu bije dzwon"), słuchowisk radiowych oraz artykułów i rec. teatr., drukowanych m.in. w "Dialogu", "Nowej Kulturze", "Uwadze" "Pomorzu", "Dzienniku Bałtyckim".
Bibl.: Almanach 1974/75; Kurowski: Dni; PSB t.24 (L. Bartelski; bibl.); SWPP seria 2; Szczepkowska; 20 lat t. na Wybrzeżu; Express Wiecz. 1975 nr 175; Teatr 1980 nr 4 (M. Misiomy); Tyg. Powsz. 1975 nr 21, 1977 nr 5
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji