Osoby

Trwa wczytywanie

Jerzy Dargiel

DARGIEL Jerzy Bonawentura (14 VII 1917 War­szawa - 21 VIII 1973 Warszawa), aktor, reżyser, dyrektor teatru. Był synem nauczycieli: Wacława D. i Aleksandry z domu Kuć, mężem Hanny Kry­styny Słojewskiej (była okresowo kier. administra­cyjnym T. Lalki i Aktora Baj). W 1935 zdał maturę w Gimn. im. Reja w Warszawie i rozpoczął studia pedagogiczne. W 1936-37 brał udział w pracach T. Szkolnego przy Instytucie Reduty; grał Pielgrzy­ma ("Podanie o Piaście"), Łukasza Górnickiego ("Żaki krakowskie"). Od 1936 (lub 1937) do 1939 studiował na Wydz. Sztuki Aktorskiej PIST-u. Od jesieni 1940 do czerwca 1942 studiował w tajnym konserwato­rium warsz. (wydz. nauczycielski i wokalistyki; ukończył pierwszy z nich). Od listopada 1940 był nauczycielem śpiewu w Obowiązkowej Szkole Zaw. nr 34 na Grochowie; odtąd pracował jako instruktor teatr. tajnego t. szkolnego przy zespole szkół zaw. na Grochowie i w Wawrze, prowadzonego przez J. Baculewskiego; reżyserował m.in. plenerowe wi­dowisko "Legendy" S. Wyspiańskiego, wystawione 4 VII 1943 na zakończenie roku szkolnego na dzie­dzińcu szkoły w Wawrze; pisał muzykę i piosenki do wielu przedstawień. Pracował również w Dziale Opieki nad Dziećmi RGO, był instruktorem śpiewu i żywego słowa w ogniskach RGO, organizował przedstawienia dla dzieci. Równocześnie uczestni­czył w walce podziemnej; działał w tajnym harcer­stwie - Szarych Szeregach (w 1943 uzyskał stopień harcmistrza). Ukończył Szkołę Podchorążych "Agry­kola" i jako podporucznik AK (pseud. Henryk) wal­czył w powstaniu warsz. w batalionie "Parasol". W 1943-45 w prasie podziemnej publikował wiersze i teksty piosenek (najpopularniejsza to "Dorota"). Od stycznia do marca 1945 należał do zespołu T. Miej­skiego w Częstochowie, nast. wrócił do Warszawy i rozpoczął wieloletnią współpracę z PR. W sez. 1945/46 należał do zespołu warsz. Miejskich T. Dramatycznych; grał Jerzego ("Obcym wstęp wzbro­niony"), Gospodarza II ("Portret generała"). W 1946-49 występował w T. Dzieci Warszawy. W 1947 zagrał jeszcze w T. Miejskich Leśnego Dziadka ("Zaczarowane koło"). W sez. 1949/50 (do stycznia 1950) występował w warsz. t. dla młodzieży pn. T. Młodych. Od 1 II 1950 do 21 VIII 1973 byt dyr., kier. artyst., reżyserem i aktorem T. TPD Baj (od 1957 pn. T. Lalki i Aktora Baj) w Warszawie. W 1950-52 studiował na Wydz. Reżyserii warsz. PWST. W sez. 1952/53, 1953/54, 1957/58, 1965/66 i 1966/67 występował dorywczo w małych rolach w T. Współczesnym, m.in. jako Adiutant ("Domek z kart"), Król Kacper ("Pastorałka"). Na scenie Baja reżyserował ok. trzydziestu sztuk, m.in. "Królową śniegu" (1952, 1959; grał w tym przedstawieniu Bajkopisarza), "Kramik z kukiełkami" (1953), "Sławę Mistrza Twardowskiego" (1954), "O Jaśku złotniku i o burmistrzance" (1956; grał Przewodnika PTTK), "Stasia i Nel" (1958), "Chłopa i diabła" (1962), "Legendę o Wandzie" i "Podanie o Piaście" (1968); do kilkunastu wystawionych sztuk napisał muzykę; grał m.in. Wu­ja Cziki ("Dziewczynka z Kraju Chryzantemy"), Pie­karza ("Królestwo z piernika"), Ottona ("Nowa Ziemia"). W 1968 gościnnie reżyserował "Szkolne przygody Pimpusia Sadełko" w T. Lalek Tęcza w Słupsku. Grał też w pol. filmach.
Po II wojnie świat. nadal działał w harcerstwie, był m.in. członkiem Kwatery Głównej Związku Har­cerstwa Pol. (zajmował się sprawami wychowania artyst.). Był zasłużonym działaczem społecznym, instruktorem i propagatorem amat. ruchu lalkarskie­go. Komponował i pisał teksty wielu piosenek har­cerskich.
Bibl.: Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; O zespole Re­duty s. 304, 417; Wilski: Szkolnictwo; W kręgu Baja (il.); Motywy 1974 nr 8 (W. Dusiewicz); Sł. Powsz. 1971 nr 129; Stolica 1976 nr 20 (W. Dusiewicz); Teatr 1966 nr 14; Życie Warsz. 1973 nr 201, 203; Afisze, programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; J. Dargiel: Parę włosków ze smyka (autobiografia), mps w posiadaniu H. Słojewskiej; B. Fastyn: Jerzy Dargiel-harcerz, instruktor, aktor, reżyser. Praca magisterska 1980, mps PWST Białystok; Ryrokie­wicz: T. Powszechny.
Film.: 1954 - "Celuloza" (f.), "Domek z kart" (f.); 1961 - "Ogniomistrz Kaleń" (f.); Materiały - Archiwum TV War­szawa.
Nagrania: Role, recytacje - Arch. Dok. Mech., Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

6 zdjęć w zbiorach :+

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji