Osoby

GOLUS Jan (15 X 1895 Kałuszyn - 10 II 1964 War­szawa), scenograf. Był mężem Kamili G., scenografa. Ukończył Szkołę Rysunkową, Wyższe Kursy Pedago­giczne dla Nauczycieli Rysunku (1923), Warszawską Szkołę Sztuk Pięknych (ok. 1936), wydz. reżyserski PIST w Warszawie (1936). W sez. 1928/29 opracował w t. Ateneum scenografię dramatów: "Wanda", "Złamana drabina", "Oberżystka", "Wilki", "Oj młody, młody", "W noc lipcową", "Powsinogi beskidzkie". Za tę ostatnią otrzymał stypendium na wyjazd do Francji. Z t. Ateneum współ­pracował jeszcze gościnnie w lutym 1934, w sez. 1932/33 projektował dekoracje dla t. Jaskółka, w 1934-35 współ­pracował z t. Kameralnym, w 1937-39 z t. Miejskimi w Wilnie. W 1934 G. brał udział w Międzynarodowej Wystawie Scenografii w Nowym Jorku, a w 1937 w Pa­ryżu, gdzie uzyskał brązowy medal za projekty scenograficzne do dramatów: "Wanda" C.K. Norwida, "Wilki", "Powsinogi beskidzkie". W czasie II wojny świat. uczył rysunku na kompletach tajnego nauczania i w Wyższej Szkole Architektury w Warszawie oraz pracował w Dziale Opieki nad Dziećmi Rady Głównej Opiekuńczej, organizując świetlicowe i ogrodowe zabawy teatralne (inscenizacje baśni). Po 1945 był wykładowcą i kie­rownikiem Studium Scenografii Akademii Sztuk Pięk­nych w Warszawie. Jako scenograf współpracował z t. Ludowym, Powszechnym, Comoedia i t. objazdowymi. Wg opinii I. Witza należał do artystów "najbardziej twórczych i najbardziej, gdy chodzi o koncepcję i kształt, nowoczesnych". Oprócz wymienionych wyżej prac projektował m.in. scenografię dramatów: "Mistrz", "Szczury wędrowne", "Wyzwolenie", "Dwa teatry". Często współpracował z żoną, Kamilą G. z Kruszyńskich.
Bibl.: Almanach 1963/64; Jan Golus, Katalog wystawy prac w Zachęcie, Warszawa 1967 (wstęp I. Witz; też il.); Kra­siński: Teatr Jaracza; Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; Strzelecki: Plastyka teatr.; Głos Ludu 1947 nr 74; Nowa Kul­tura 1953 nr 30; Życie Warsz. 1964 nr 38. Ikon.: J. Maśliński: Portret, karyk., rys., repr. Comoedia 1938 nr 3.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973