Osoby

Trwa wczytywanie

Jan Mroziński

MROZIŃSKI Jan, wlaśc. J. Lineburg (28 VIII 1899 Warszawa - 22 IV 1954 Warszawa), aktor, dyr. teatru. Był synem Wiktora Lineburga i Marii z Czarnowskich, mężem -> Antoniny Dunajewskiej, potem Stanisławy z Nowickich, historyka teatru. Uczył się w gimn. im. Władysława IV w Warszawie. Od 1913 bral udział w przedstawieniach amatorskich. Później występował w t. warsz. (np. w 1918 w t. Mozaika) i uczęszczał na kursy dramatyczne. Następnie grał w Lublinie, w 1921-22 w T. Miejskim w Bydgoszczy. W 1923-39 pracował w T. Miejskich w Łodzi, gdzie zyskał znaczną popu­larność. Podczas II wojny świat. przebywał w Warsza­wie; występował dorywczo w jawnych t. Nowości i Maska. Po wybuchu powstania warsz. znalazł się na Pradze i już we wrześniu 1944 jako kierownik Referatu Kultury i Sztuki Rady Narodowej Miasta Warszawy przystąpił do organizowania życia teatralnego. 7 X 1944 odbył się pierwszy koncert, w którym M. także ucze­stniczył. Wkrótce utworzył T.M.St. Warszawy; pierw­sza premiera - "Majster i czeladnik" - odbyła się w listopadzie 1944 w sali kina Syrena przy ul. Inży­nierskiej. W trudnych warunkach pod ostrzałem wojsk niem. wystawiono tam jeszcze "Moralność pani Dulskiej". Na początku 1945 zespół objął odnowioną "spo­sobem gospodarczym" salę przy ul. Zamoyskiego (T. Popularny), a w kwietniu tego roku - salę przy ul. Marszałkowskiej 81 (T. Mały). M. kierował zespo­łem do lipca 1945. Później jako inspektor widowisk Rady Narodowej organizował imprezy estradowe w Warszawie, wyjeżdżał też na występy, m.in. do Poznania. W sez. 1946/47 występował w warsz. T. Mu­zycznym, w 1947-48 w T. Nowym. W 1948-51 był aktorem i dyr. Ludowego T. Muzycznego (t. ten, zorganizowany początkowo na zasadzie spółdzielni, w 1949 został upaństwowiony). Od 1951 do końca życia należał do zespołu T. Domu Wojska Polskiego. Ostatnią swą rolę - Pana Rabourdin ("Spadkobiercy pana Rabourdin") - zagrał gościnnie w 1953 w T. No­wym. 15 I 1954 obchodził w Ministerstwie Kultury i Sztuki jubileusz czterdziestolecia pracy. "Niewielkie, ale żywe oczy - pisał o nim S. Marczak-Oborski - duży mięsisty nos, wyraziste grube usta, fizjonomia niezwykle ruchliwa; raz rozszerzająca się w nieodparcie zaraźliwym, pełnym pogody uśmiechu, to znów przybierająca wyraz impertynencji i zabawnej pogardy, kiedy indziej ujmująca niekłamaną poczci­wością albo dla odmiany wyrażająca spryt, obłudę czy chciwość". Ten sam krytyk nazwał M. "artystą ludowym" podkreślając jego "dar natychmiastowego nawiązywania kontaktu z każdym widzem, zamiłowa­nie w tworzeniu postaci bardzo ludzkich i zrozumiałych, odwagę w stosowaniu ostrych środków aktorskich". Wg H. Szletyńskiego odrębność M. polegała "na przeogromnej i całkowicie własnej sile komicznej, ża­rzącej się temperamentem i skondensowanej równo­cześnie". Grał takie role jak: Ślaz ("Lilla Weneda"), Dudka ("Sen nocy letniej"), Nos ("Wesele"), Lipner ("Ry­wale"), Bajdalski ("Pan Damazy"), Chrypa ("Róża"), Ojciec ("Cudze dziecko"), Osip ("Rewizor"), Suseł ("Dorożką po Warszawie"), Sapibrzuch ("Skalmierzanki"), Nonancourt ("Słomkowy kapelusz"), Dozorca więzienia ("Narodziny Figara"). Był też popularnym aktorem estradowym, zwłaszcza w monologach i scenkach mimicznych.
Bibl.: S. Mrozińska: Teatr wśród ruin Warszawy, Warszawa 1958 (m.in. wypowiedzi S. Marczaka-Oborskiego i H. Szletyń­skiego, też il.); Teatr 1954 nr 4 (list L. Schillera); Akta SPATiF i ZAIKS; Programy, IS PAN.
Ikon.: S. Dobrzański: Portret, karyk., akw., ok. 1927 - MT Warszawa; NN: M. jako Suseł (Dorożką po Warszawie), akw., ok. 1949, repr. IS PAN; W. Daszewski: Portret, karyk., rys., 1953 - zb. S. Mrozińskiej, Warszawa; Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973

5 zdjęć w zbiorach :+

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji