Osoby

GOLCZEWSKI Stefan Wilhelm (6 IV 1893 War­szawa - 10 X 1969 Toruń), aktor. Był synem chemika Antoniego G. i Apolonii z Kraszewskich, mężem -> Teodory Rapackiej. Ukończył szkołę średnią i szkołę teatr. H. J. Hryniewieckiej. W sez. 1916/17 występował prawdopodobnie w warsz. T. Nowoczesnym pod kier. E. Gasińskiego; w pocz. 1918 na pewno grał w "Żołnierzu królowej Mada­gaskaru" w T. Współczesnym pod kier. Pilawy-Czesławskiego. Na wiosnę 1918 uczestniczył w objaz­dach zespołu K. Junoszy-Stępowskiego, w 1919 grał w zespole W. Radost-Modzelewskiej, m.in. w Ło­wiczu, 1920 w T. Plebiscytowym T. Działosza na Warmii i Mazurach, a w sez. 1920/21 w T. Woj­skowym w Białymstoku, 1921/22 w teatrzyku varietes w Grudziądzu, 1923-26 należał do aktorów cieszących się uznaniem publiczności i krytyki w T. Miejskim w Sosnowcu. W sez 1923/24 wystę­pował także (zapewne gościnnie) w zespole D. Krę­żla w Pińsku, 1924/25 (w okresie wspólnej dyrekcji z teatrem w Sosnowcu) grał też w T. Polskim w Katowicach, 1925/26 w t. Semafor we Lwowie. W sez 1926/27 występował w Zespole Zjednoczenia Artystów ZASP-u w Kaliszu, 1927/28 w T. Praskim w Warszawie, 1928/29 w T. Polskim w Katowicach, 1929/30 i 1930/31 w T. Miejskim w Grudziądzu, w 1931 w T. Polskim w Warszawie, w sez. 1931/32 w Lublinie, w 1933-34 w T. Polskim w Katowi­cach, 1934-36 w T. Miejskim w Sosnowcu, w sez. 1936/37 w T. Miejskim w Częstochowie, 1937/38 w t. Cyrulik Warszawski, 1938/39 w T. Miejskim w Kaliszu (tu grał role charakterystyczno-komiczne). W czasie II wojny świat. grał w jawnych t. warsz. Komedia (1942) i Miniatury (1943). Brał udział w powstaniu warszawskim. Po wojnie w sez. 1945/46 i 1946/47 w Centralnym T. MO (potem pn. T. Studio MO) w Warszawie, 1947/48-1948/49 w T. Miejskim w Częstochowie. W 1949-54 należał do zespołu T. im. Węgierki w Białymstoku, a od 1955 do końca życia do zespołu T. Ziemi Pomor­skiej (później T. im. Horzycy) w Toruniu. Grał m.in. Don Alonza ("Cyd"), Spodka ("Sen nocy letniej"), Guślarza ("Dziady"), Generała Gendre'a ("Noc listopadowa"), Karauła ("Cudze dziecko"), Majora ("Da­my i huzary"), Sędziego ("W małym domku"), Kaleba ("Świerszcz za kominem"), Harpagona ("Skąpiec"), Pa­pieża ("Kordian"). Był użytecznym i cenionym akto­rem (chociaż zarzucano mu niekiedy złą dykcję). O roli Harpagona recenzent "Gazety Pomorskiej" pi­sał w 1957 m.in.: "Stworzył on świetnego, sugestyw­nego w sylwetce i geście, szarpanego sprzecznościami chciwca, starca spętanego chorobliwą namiętnością posiadania, która prowadzi go do łotrostwa".
Bibl.: Almanach 1969/70; Kaszyński: Teatralia; Nawrat: Repertuar; Sempoliński: Wielcy artyści; Żywot: Dwadzie­ścia sezonów; Gaz. Pom. 1957 nr 244; Kur. Warsz. 1927 nr 296, 330, 1928 nr 70, 1930 nr 27; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s.181, 200; Teatr 1970 nr 5; Spis ZASP 1949; Afisze, programy i wycinki prasowe, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Wosiek: Teatry objazdowe.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., ZASP.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994