Kazimiera Horbowska
HORBOWSKA Kazimiera, Mira, zamężna Wawrzkowicz (30 XII 1885 Doleck pow. Skierniewice lub 13 I 1886 Warszawa - 20 VIII 1957 Skolimów), śpiewaczka. Była córką Władysława H. i Rozalii z Jaworskich, bratanicą -> Mieczysława H., żoną śpiewaka Mariana Wawrzkowicza. Jeszcze będąc uczennicą występowała w Warszawie jako deklamatorka i śpiewaczka na koncertach (m.in. 25 IV 1901 w sali Tow. Wioślarskiego). Śpiewu uczyła się w Warszawie u J. Rybaczkowa, potem w Moskwie u U. Masettiego. W 1910 występowała w Kaliszu w zespole S. Książka-Staszewskiego (zapewne debiut), potem w t. Momus w Warszawie, a jesienią tego roku została przyjęta do chóru WTR. W sez. 1912/13 występowała w t. lub., w sez. 1914/15 w warsz. T. Nowości. W 1915 wyjechała do Rosji i śpiewała w Moskwie w pol. operetce pod kierunkiem W. Rapackiego-syna (1916), a także w ros. zespołach operetkowych i operowych w Petersburgu i Baku. W 1918 wróciła do Polski i występowała w Warszawie w T. Nowości (1918-21), a także w t. Miraż (1918-19). Stale też wyjeżdżała na koncerty do różnych miast polskich, m.in. do Bydgoszczy, Grodna. W 1922 występowała w t. Stańczyk, w 1924 w t. Operetka-Wodewil oraz w t. Qui Pro Quo, w 1925-26 w t. Eldorado. W 1927 była na występach gościnnych we Lwowie, a w 1928 w Wilnie. 11 X 1928 (wg PŚB 1926) wyszła za mąż za śpiewaka Mariana Wawrzkowicza, ale występowała nadal pod nazwiskiem H. W 1928 brała udział w tournee po Polsce z zespołem wystawiającym m.in. operetkę "Paganini". W sez. 1929/30 należała do zespołu T. Miejskich we Lwowie, a w lecie 1930 z operetką lwów. występowała w Krakowie. W 1931-32 śpiewała w t. Bagatela oraz w T. Nowości. Później próbowała przejść na role komediowe, m.in. w 1939 występowała w T. Kameralnym w Warszawie w roli Ciotki ("Dom wariatów"). Grała także w filmach. Podczas II wojny świat. nie występowała. 16 XI 1946 obchodziła jubileusz trzydziestolecia pracy śpiewając na koncercie w Warszawie. Później występowała w objazdowych zespołach operetkowych i brała udział w audycjach radiowych. W 1949-51 pracowała jako kontroler wokalny w Artosie, później mieszkała w Schronisku Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. Obdarzona pięknym głosem sopranowym i dobrymi warunkami scenicznymi w młodości uważana była za dobrze wyszkoloną i wszechstronną śpiewaczkę, choć zarzucano jej braki w interpretacji aktorskiej. Śpiewała głównie w operetkach m.in. takie partie jak Angela ("Hrabia Luxemburg"), Zorika ("Miłość cygańska"), Jane ("Rozwódka"), Germana ("Dzwony kornewilskie"), Maria Anna Elżbieta ("Paganini"). Występowała też niekiedy w operach, m.in. w partii tyt. w "Halce" oraz w partii Tatiany ("Eugeniusz Oniegin").
Bibl.: Łoza: Czy wiesz I (il.); PSB IX (S. Dąbrowski); Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Teatr i Film 1958 nr 1; Akt zgonu nr 19/1957, USC Konstancin-Jeziorna; Straus: Repertuar 1914-15.
Ikon.: Fot. w rolach - MTWarszawa, zb. S. Dąbrowskiego.
Film.: 1936 - Straszny dwór; 1939 - Złota maska.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
