Osoby

Trwa wczytywanie

Bronisław Dardziński

DARDZIŃSKI Bronisław (30 XII 1901 Petersburg - 13 V 1971 Warszawa), aktor. Był synem Alek­sandra D. i Pauliny z domu Maczernis. Uczył się w Petersburgu, gdzie ukończył gimn. i szkołę realną Pol. Macierzy Szkolnej. Po przyjeździe do kraju, w 1921 w Warszawie krótko uczęszczał na Kursy Wokalno-Dram. H. J. Hryniewieckiej, a od 1924 był słuchaczem Oddziału Dram. przy Państw. Kon­serwatorium Muz., który ukończył w 1926. W sez. 1926/27 zaczął występować w Warszawie w T. im. Fredry, gdzie grał m.in. Janka ("Chata za wsią" J.K. Galasiewicza i Z. Mellerowej). Od marca 1927 oraz w sez. 1927/28 i 1928/29 występował w Często­chowie w T. Rozmaitości (nast. pn. T. Miejski Rozmaitości), a latem 1928 z zespołem częstocho­wskim w Kaliszu. W sez. 1929/30 grał w T. Pol­skim w Katowicach, m.in. Stacha ("Złota Czaszka"), Liapkina-Tiapkina ("Rewizor"), Natana ("Sędziowie"); nast. był w zespole objazdowym K. Adwentowicza. W 1930-31 występował w T. Jaskółka w Warsza­wie, m.in. w roli Frania ("Szczęście Frania"). W lutym i marcu 1932 należał do zespołu T. Polskiego w Gdyni pod dyr. S. Czapelskiego i z teatrem tym był m.in. w Gdańsku (grał Andersona - "Roxy"), a od kwietnia t.r. i w sez. 1932/33 do zespołu warsz. T. Narodowego, gdzie grał m.in. Staszka ("Wesele"). W sez. 1933/34 i 1934/35 w zespole T. Miejskiego w Łodzi grał duże role: Stefka Lebarmecide'a ("Ste­fek"), Dziada ("Sędziowie"), Raskolnikowa ("Zbrodnia i kara"), Sielskiego ("W małym domku"); w lipcu 1934 występował w łódź. T. Letnim. Po powrocie do Warszawy od jesieni 1935 występował w T. Ma­lickiej, od stycznia 1936 w T. Kameralnym w Ma­turze, od czerwca t.r. znowu w T. Malickiej w roli Praeda ("Profesja pani Warren"). Od czerwca 1937 i w sez. 1937/38 ponownie był w T. Kameralnym, grał m.in. Bartnickiego ("Żabusia"). W marcu 1936 oraz w kwietniu i maju 1937 brał udział w przed­stawieniach Warsztatu Teatr. PIST-u; grał m.in. Pa­na Achillesa ("Cud św. Antoniego"). Od 1936 wystę­pował b. często jako aktor i lektor w słuchowiskach i audycjach rozgłośni warsz. PR, a od 1938 po­święcił się wyłącznie pracy radiowej jako aktor, lektor i reżyser. Przed samym wybuchem II wojny świat. został zaangażowany do T. Ateneum, do przedstawienia "Żeglarza", ale wkrótce próby zostały przez wojnę przerwane. We wrześniu 1939 brał udział w audycjach radiowych nadawanych dla warsz. frontu oraz w koncertach organizowanych w szpitalach żołnierskich. W okresie okupacji niem. w teatrze nie występował. Był organizatorem akcji samopomocy koleżeńskiej dla aktorów, m.in. od października 1939 zorganizował i prowadził w War­szawie z ramienia ZASP-u tanią kuchnię (przetrwała do powstania). W marcu 1941 w związku ze sprawą I. Syma został aresztowany i od 6 IV t.r. wywieziony wraz z S. Jaraczem i L. Schillerem do Oświęcimia; występował tu w monologach przed więźniami. Po wyjściu z obozu pracował jako goniec w Dyrekcji Kolei, później prowadził kolonie dla dzieci kolejarzy pol. w Świdrze. W 1942-43 występował w tajnym t. Szopka, zorganizowanym przez J. Strachockiego dla dzieci Grochowa. Po powstaniu warsz. przebywał w Kielcach, skąd został wezwany do Lublina, gdzie powierzono mu reaktywowanie i zorganizowanie działu teatr. PR. W okresie od 5 II 1945 do 1 IX 1948 i 15 VII 1949-31 I 1950 był głównym re­żyserem, a od 1 I 1947 do 1948 także kier. Teatru PR w Warszawie. W 1951 dorywczo występował w warsz. Operze w roli Wojciecha Bogusławskiego w "Hrabinie" (insc. L. Schillera). W sez. 1951/52 grat w T. Nowej Warszawy, 1952/53 krótko w T. Polskim, 1953/54 i do końca 1954 znowu w T. Nowej Warszawy, od 1 I 1955 do 30 VI 1957 w T. Domu Wojska Pol., w sez. 1959/60 w T. Pol­skim, 1960/61-1970/71 w T. Ateneum. Od 1 I 1970 był na emeryturze, ale jeszcze później dogrywał. Równocześnie występował i reżyserował w radiu. Był b. zasłużony dla Teatru PR; pozostawił duży dorobek reżyserski w dziedzinie słuchowisk i au­dycji lit. (ponad dwieście nagrań); po wojnie reży­serował m.in. "Zwycięstwo Sokratesa" (sam wykony­wał główną rolę), "Graczy", "Martwe dusze", oraz po­pularną powieść radiową "W Jezioranach". Byt aktorem zdolnym i inteligentnym. Przed II woj­ną świat. wybijał się w rolach wymagających po­głębienia psychiki bohatera, często w sztukach o pro­blematyce współczesnej; po wojnie niewykorzystany, grywał już tylko niewielkie role, z których ważniejsze to: Pustelnik ("Balladyna", 1954), Żyd ("Wesele", 1955), Malotka ("Samotność", 1956), Charley ("Śmierć komi­wojażera", 1960), William Howard ("Ustępliwy kocha­nek", 1961), Agamemnon ("Krucjata", 1962), Stolarz ("Andorra", 1962), Don Christoval ("Martwa królowa", 1964), Riabcow ("Zmierzch", 1967). W okresie mię­dzywojennym i po wojnie grał w kilkunastu filmach; byt dobrym wykonawcą ról drugoplanowych i epizodów. Był wieloletnim, zasłużonym działaczem ZASP-u, cieszącym się wśród kolegów autorytetem, m.in. członkiem Zarządu Głównego (1939) i jego wiceprezesem (1945).
Bibl.: Almanach 1970/71; Ciesielski: T. pol. w Gdańsku; Hist. filmu t. 2-5; Jewsiewicki: Materiały; Kaszyński: Te­atralia; Krasiński: Teatr Jaracza; Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; Nawrat: Repertuar; J. Parandowski: Kiedy byłem recenzentem, Warszawa 1963; T. przy ul. Cegiel­nianej; Wysiński: ZASP; Kur. Warsz. 1926 nr 327, 1935 nr 325, 1936 nr 27, 82, 158, 1937 nr 96, 146, 155, 271, 318, 1938 nr 27, 63, 68; Pam. Teatr. 1973 z. 3-4 s. 464-489, 513, 514, 516-520; RTV 1971 nr 24 (M. J. Kwiat­kowski; il.); Afisze, programy i wycinki prasowe, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Wywiad z D., IS PAN.
Ikon.: Jotes (J. Szwajcer): Portret, karyk., rys., repr. Szpilki 1967 nr 34; Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWar­szawa, ZASP.
Film.: 1938 - "Dziewczyna szuka miłości" (f.), "Florian" (f.), "Sygnały" (f.), "Wrzos" (f.); 1939 - "Doktor Murek" (f.); 1949 - "Za wami pójdą inni" (f.); 1954 - "Celuloza" (f.); 1955 - "Kariera" (f.), "Pokolenie" (f.); 1958 - "Kalosze szczęścia" (f.), "Wolne miasto" (f.); 1959 - "Lotna" (f.), "Rancho Texas" (f.); 1961 - "Rzeczywistość" (f.); 1962 - "Wyrok" (f.); 1964 - "Echo" (f.); 1965 - "Barbara i Jan" (s. tv), "Głos ma prokurator" (f.), "Podziemny front" (s. tv); 1966 - "Faraon" (f.); Materiały - Archiwum TV Warszawa.
Nagrania: Role, recytacje - Arch. Dok. Mech., Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t. II, PWN Warszawa 1994

11 zdjęć w zbiorach :+

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji