Osoby

Trwa wczytywanie

Stanisław Drabik

DRABIK Stanisław Jan (9 IX 1900 Kraków - 20 I 1971 Kraków), śpiewak, aktor, reżyser, dyrek­tor teatru. Był synem Michała D., strażaka, i Reginy z Rumianów, mężem Heleny z domu Przebinda, 2° v. Skulińskiej. Ukończył szkołę średnią i szkołę śpiewu S. Bursy w Krakowie. W 1917-18 odbywał służbę wojskową w armii austriackiej. Po raz pier­wszy wystąpił 31 VIII 1919 w roli Górala - przewodnika chóru ("Halka") w T. Wielkim w Po­znaniu. Właściwym jego debiutem była partia Jontka ("Halka"), śpiewana 17 I 1920 w tym teatrze. Po­wtarzał ją potem wielokrotnie na różnych scenach w kraju i za granicą. W czerwcu 1920, wg "Kuriera Warszawskiego", "wyjechał na dalsze studia do Włoch", ale już w lipcu i sierpniu t.r. występował w Krak. Tow. Operowym. W zespole opery pozn. pozostał do końca sez. 1921/22. We wrześniu i październiku 1922 występował gościnnie w T. Wiel­kim w Warszawie w partiach Jontka, Turiddu ("Ry­cerskość wieśniacza") i Pinkertona ("Madame Butter­fly"); zaangażowany do zespołu, śpiewał jeszcze nie­wielką partię Śpiewaka ("Kawaler srebrnej róży") i wysoko cenioną przez krytykę partię Rudolfa ("Cy­ganeria"). W tym czasie pobierał pryw. lekcje u I. Dygasa. W kwietniu 1923 występował gościnnie w T. Wielkim w Wilnie (partia tyt. w "Fauście", Almaviva w "Cyruliku sewilskim"). Od sez. 1923/24 przeniósł się do Lwowa i został zaangażowany do T. Wielkiego, w którym pozostał także w sez. 1924/25; śpiewał m.in. Księcia Leopolda ("Żydówka"), Almavivę ("Cyrulik sewilski"), Jontka ("Halka"). Latem 1924 z zespołem opery lwow. występował w Kra­kowie. W maju 1925 odniósł we Lwowie duży sukces w partii tyt. w operze "Casanova". W sez. 1925/26 i 1926/27 należał do zespołu operowego T. Polskiego w Katowicach; śpiewał m.in. Cavaradossiego ("Tosca"), Stefana ("Straszny dwór"), Jontka ("Pomsta Jontkowa"). W grudniu 1925 i styczniu 1926 występował gościnnie we Lwowie, w listopa­dzie t.r. w warsz. T. Wielkim (partia tyt. w operze "Kuglarz"), a w grudniu 1927 w Operze Narodowej w Zagrzebiu. W tym czasie (1926-27) dwukrotnie wyjeżdżał do Mediolanu pogłębiać umiejętności wo­kalne. W sez. 1928/29-1930/31 należał ponownie do zespołu T. Wielkiego w Poznaniu; powtarzał tam swoje dawne partie i śpiewał nowe, np. Chopina ("Chopin"), Andrzeja ("Mazepa" P. Czajkowskiego), Ruggiera ("Jaskółka"), Kazimierza ("Hrabina"), Fernan­da ("Faworyta"). Po zawieszeniu działalności przez operę pozn., wyjechał do Jugosławii. Od sez. 1931/32 śpiewał w Operze Królewskiej w Belgradzie; wpro­wadził do jej repertuaru dzieła pol. - "Casanovę" (prem. 25 IV 1932, debiut reżyserski D.) i "Halkę" (11 XI 1933), którą wystawił także w Zagrzebiu (20 II 1934). Opracował kilka nowych partii, które wykonywał w języku serbskim: Hermana ("Dama pikowa"), Heroda ("Salome") i Eleazara ("Żydówka"); przyniosły mu one uznanie krytyki i popularność wśród publiczności. W kraju występował tylko go­ścinnie, m.in. w styczniu 1935 i wiosną 1936 w T. Wielkim w Poznaniu. Od jesieni 1936 wrócił na stałe do Poznania i w zespole opery pozostał do końca sez. 1937/38. Od 1 IX 1938 występował gościnnie w lwow. T. Wielkim (śpiewał Stefana - "Straszny dwór"), a wiosną 1939 w Zagrzebiu, No­wym Sadzie i Sarajewie. Od sez. 1939/40 miał objąć dyrekcję opery lwowskiej. Okupację niem. spędził w Krakowie; uczestniczył w koncertach orga­nizowanych przez RGO. Od 1941 kierował jawnym zespołem operowym, przygotowującym przeciętnie jedno przedstawienie na miesiąc; reżyserował przed­stawienie "Halki" (prem. 25 XI 1944), inaugurujące działalność Volkstheater. Od marca 1945 organizował zespół operowy we Wrocławiu; w prem. "Halki" w swojej insc. (8 IX 1945) śpiewał partię Jontka. Przez dwa pierwsze sez. (1945/46 i 1946/47) był dyr. Opery Dolnośląskiej; reżyserował "Cyrulika se­wilskiego", "Madame Butterfly" i "Straszny dwór". W 1947-49 prowadził we Wrocławiu amat. operę ro­botniczą (wystawiono "Flisa"). W sez. 1949/50 pra­cował jako aktor we wrocł. T. Młodego Widza (grał rolę Szeryfa w sztuce "Głęboko sięgają korze­nie"). W sez. 1950/51 przygotowywał wokalnie akto­rów występujących w przedstawieniu "Jak wam się podoba" (T. Polski, insc. E. Wiercińskiego). Od paź­dziernika 1951 do października 1952 pełnił funkcję kier. artyst. Opery we Wrocławiu. Reżyserował wó­wczas m.in. "Cyrulika sewilskiego", "Flisa" i "Cyganerię". Na pocz. 1953 przeniósł się do Krakowa. Od poł. 1954 kierował operą robotniczą przy miejscowym Woj. DK. Współpracował także z T. im. Słowac­kiego; przygotował wokalnie aktorów do przedsta­wienia "Kaukaskiego kredowego koła". W 1958 re­żyserował w Operze wrocł. "Carmen" i "Fra Diavolo". Tamże 2 XII t.r. obchodził (z opóźnieniem) jubi­leusz trzydziestopięciolecia pracy artystycznej. W sez. 1959/60-1961/62 pracował jako reżyser w krak. T. Muzycznym (scena operowa). Zaliczano go do najlepszych tenorów okresu mię­dzywojennego. Jego głos "z metalicznym blaskiem" miał rozległą, wyrównaną skalę, był raczej lekki, nie dramatyczny. Dysponował doskonałą techniką oddechową. W późniejszym okresie kariery, równie wysoko jak walory głosowe, ceniono jego aktor­stwo. Dużą wagę przywiązywał do charakteryzacji i kostiumu. Według cytowanej przez T. Świtałę recenzji, D. jako Herman ("Dama pikowa"), "nastroił swoją partię na ton wysokiej ekspresywności, zgłę­bił ją dramatycznie i był chwilami niesamowity, gwałtowny w kontrastach, to wybuchający obłęd­nymi porywami, to przeciwstawiający im przejmu­jące piana i mezzavoce. Dźwięk i ruch tworzyły jedną nierozdzielną całość, przemyślaną, przekom­ponowaną i objawioną z groźnym realizmem". W programie z okazji jubileuszu D., L. Kydryński przytoczył rec. z "Dziennika Poznańskiego" doty­czącą partii Jontka: "Śpiew jego tętnił pełnią na­turalnego natężenia, żywą siłą dźwięku, miał bogatą skalę czysto modulowanych fal głosowych. Była to kreacja rasowego śpiewaka i aktora". Miał w repertuarze ok. pięćdziesięciu ważnych partii ope­rowych. Inscenizował ponad czterdzieści oper. Wy­stępował z wieloma słynnymi gwiazdami opero­wymi. Propagował muzykę pol. za granicą.
Bibl.: Almanach 1970/71; EM; Jankowski, Misiorny; Ka­czyński: Dzieje "Halki"; Lachowicz: Dwadzieścia lat; Łoza: Uzupełnienia (il.); Panorama kultury współczesnego Wroc­ławia, Wrocław 1970; SMP; Sobański: Teatr Pol. na Śląsku; Świtała (il.); WEP; WSB; W. Zechenter: Upływa szybko życie, Kraków 1971; Dz. Lud. 1923 nr 201, 227, 240. 1924 nr 218, 257, 282, 1925 nr 32; Kur. Warsz. 1920 nr 45, 1925 nr 134, 1926 nr 12, 1927 nr 355, 1938 nr 259. 1939 nr 233; Odra 1971 nr 4 (W. Brzostowski); Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 175, 206; Słowo 1923 nr 97; Teatr 1971 nr 7; Afisze, programy (m.in. XV lat Opery Wrocł.; il.), IS PAN; Akta, ZASP.
Ikon.: A. Waśkowski: Portret, olej, 1937 - MTWarszawa; S. Keller: D. jako Turiddu (Rycerskość wieśniacza), karyk.. akw., kredka, tusz, 1922 - Bibl. Jagiell., MTWarszawa; E.B.: Portret, karyk., akw., 1932 - MTWarszawa; S Drabik: Autoportrety (dwa rys.), tusz, 1949 - MTWarszawa; A. Stopka: Portret, karyk., rys., repr. Życie Lit. 1959 nr 20; Fot. - Arch. Dok. Mech., Bibl. Nar., IS PAN, MTWar­szawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji