Europa jest traumą nie tylko dla kolonialnych ofiar. Tegoroczny program Festiwalu w Awinionie pokazał, że eurotrauma jest podstawowym doświadczeniem samych Europejczyków. Lęk wywołuje nie tylko wojenna historia, ale przede wszystkim dzisiejszy kryzys - po 64. Festival d'Avignon pisze Piotr Gruszczyński w Gazecie Wyborczej.

Czy można wystawić tragedię w kraju, który sam jest tragedią? Takie pytanie postawił w tym roku awiniońskiej publiczności Kongijczyk Faustin Linyekula. Sięgnął po święty dla Francuzów tekst Racine'a i razem z kongijskimi aktorami zdekonstruował "Berenikę", nadając przedsięwzięciu tytuł "Skończyć z Bereniką". Linyekula jest choreografem. Jego ruch przypomina spazmatyczną cielesność Ryszarda Cieślaka z "Księcia niezłomnego" Grotowskiego. Żeby mógł dokonać się akt tragiczny, potrzebna jest ofiara. Rozedrgany, konwulsyjny tancerz zostanie ukamienowany. Ale najpierw odbędzie się niezwykłe czytanie "Bereniki". Czarnoskórzy aktorzy z wymalowanymi na biało twarzami, w białych barokowych perukach zaczynają lekturę tekstu, być może porzuconego dawno temu przez belgijskich kolonizatorów. Lektura Racine'a staje się krucjatą przeciwko językowi kolonizatorów, który co prawda pozwala skomunikować się z europejską kulturą, ale wciąż zabija i nisz