"Powrót Odysa" Stanisław Wyspiański pisał gorączkowo, w kilka zaledwie dni, niedługo przed śmiercią. To dramat ciężki, mroczny, posępny, którego bohater naznaczony jest piętnem greckiego fatum i chrześcijańskiego poczucia winy. Odys wie "że nie masz życia krom przez grzech", ale wcale mu od tego nie jest lżej i nie umie sobie wybaczyć, chce przed grzechem życia uchronić syna. Adam Ferency grający Odysa jest everymanem, to bardzo znużony mężczyzna, który wrócił z wojny. Na wojskowy szynel narzucony ma jasny koc z ciemnymi pasami, przypominający szal modlitewny Żyda tułacza. Jego Itaka to ciemne pustkowie z bielonym murem, upstrzonym kolorowymi graffiti. Jego dom to zajazd czy prawie zamtuz, w którym snują się pijane, znarkotyzowane dziwki i rozrabiają rozbuchani, agresywni młodzieńcy zalotnicy. Jego powrót to przedśmiertne majaczenia o ludziach najbliższych - ukazane trochę zbyt dosłownie - na żelaznym łóżku z połamanymi nogami. Jego przyb