W pojęciu Gombrowicza cały świat odziany został w różnorodne kostiumy ideologiczne. Prawdziwa natura ludzkości uległa skrępowaniu pod warstwami sztywnych ubiorów. Tak mógł patrzeć na historię tylko przewrotny anarchista, konsekwentnie umykający przed jakąkolwiek próbą określenia - a nawet samookreślenia - pozostający z wyboru poza polityką i ideologią, a zarazem ciągle w nie zamieszany. Nie interesowały go racje poszczególnych systemów ideologicznych. Nie próbował ich wartościować. Jako pisarz podkreślał nieustannie swą świadomą, programową apolityczność, "wolność i dowolność" literatury. Opinie polityczne pozostawały dla niego w sferze prywatnej rzeczywistości. Co więcej - podzielał przekonanie o specyficznej powierzchowności ideologii, która nigdy nie może zapanować nad całą osobowością, a jedynie ją okrywa jak kostium. Utrata przekonań ideologicznych jest więc utratą kostiumów, a pojawiające się, szczególnie często w n