Esencja twórczości Gombrowicza - więcej człowieka w człowieka i więcej człowieka w Polaku, mniej Polaka Polskiego, Jedynego, Niepowtarzalnego, polskość jako siła moralna Polaków, nie ich historia, losy, trudności i charakter narodowy. Bardzo to bliskie Norwida, bardzo współbrzmiąc dziś z homiliami Jana Pawła II. Pisze się i mówi o Gombrowiczu, że był trybunem antyhistoryzmu w literaturze, że postulował uwolnienie się od historii i jej determinant. Rozumiał to jako skupienie sił intelektualnych i moralnych człowieka na samopoznaniu i samookreśleniu. Wykształcić osobowość, stwarzać sytuację, które sprzyjają wykreowaniu takiego naszego wizerunku jaki sobie zaprogramowaliśmy. Dążyć do tego. Wiedział, że ani to łatwe, ani do końca osiągalne, możliwe. Ale cele wytyczane tworzą postęp, nie w efekcie cud rozwoju cywilizacji - bo efekt zawsze nie osiąga progu projektu, albo, osiągnąwszy, jest projektu karykaturą - ile w drodze do celu. W g