Klasyczna już historyjka mówi o czterech typowych reakcjach na dowcip żydowski. Chłop, słuchając żydowskiego dowcipu, śmieje się trzy razy (kiedy mu się dowcip opowiada, kiedy mu się dowcip wyjaśnia i kiedy dowcip zrozumiał); dziedzic śmieje się dwa razy (kiedy mu się dowcip opowiada i kiedy mu się dowcip wyjaśnia - ponieważ nie będzie w stanie go zrozumieć); oficer śmieje się tylko raz (kiedy mu się dowcip opowiada - ponieważ nie pozwoli go sobie wyjaśnić i nie będzie go rozumiał); Żyd natomiast przerywa "Ach, przecież to dowcip z brodą" po czym opowiada go znacznie lepiej.

Historyjka ta przypomina się na widowni Teatru Ludowego w Nowej Hucie, gdzie podjęto się teatralizacji głośnej powieści Ilji Erenburga Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwanca. Żywiołowe wybuchy śmiechu zdają się świadczyć, że dowcipy docierają do widzów bez dodatkowej eksplikacji i są rozumiane natychmiast. Dowcip żydowski ma, jak wiadomo, osnowę epicką. Teatr potrafi nawet najbardziej rozbudowane epicko dowcipy podać w sposób mobilizujący uwagę widza i w napięciu prowadzący go do pointy. Dowcipy te przekazywane są jak brechtowskie songi, na kurtynie, traktowane jak przesłanie do widza. W adaptacji teatralnej Krasowskiego książka Erenburga, napisana lekkim piórem i ciesząca się raczej niezasłużoną sławą dzieła wybitnego, uzyskuje nowe znaczenia i nabiera niespodziewanej wagi. Farsa polityczna o wymiarze felietonowym, okraszona małą antologią dowcipu żydowskiego, zmienia się niemal w moralitet o żydowskim ludowym Szwejku. Ten Szwejk z Homla jes