"Dybuk" w reż. Anny Smolar z Teatru Polskiego w Bydgoszczy. Pisze Zuzanna Berendt w Teatraliach.

Na samym początku spektaklu aktorzy przyznają, że choć mają wystawić "Dybuka" Szymona An-skiego, to na tym, co żydowskie (poza dowcipami o Żydach) nie bardzo się znają. Tajemnicze hebrajskie słowa przyswajają na zasadzie skojarzeń, pamiętają ze szkoły kilka piosenek na czele z "Miasteczkiem Bełz". Dramat An-skiego nie będzie im zresztą potrzebny do egzorcyzmowania polskiej historii, "użyją go", żeby w szkolnym przedstawieniu zmierzyć się ze śmiercią kolegi, Grzesia. Anna Smolar dobrze wie, czym jest "Dybuk" w polskiej tradycji teatralnej, a w bydgoskim spektaklu nawiązuje również do filmu Michała Waszyńskiego z 1937 roku, który, oglądany po Zagładzie, stanowi poruszający obraz nieistniejącego świata. Pobielone twarze aktorów, łączący się w tańcu filmowa Lea i zgromadzeni w synagodze, śpiewający nabożne pieśni mężczyźni, chałaty, pejsy i jarmułki, to elementy powracające wciąż w przedstawieniach przedwojennych Żydów. Są wielo