"Wieś Uryk oddalona jest od Irkucka o blisko osiemnaście kilometrów, bez trudu dojeżdżam tam autobusem. Obok na poły zrujnowanej starej cerkwi, biały nagrobek: Nikita Michałjowicz Murawiew. Urodzony 19 lipca 1797 roku. Zmarł 28 kwietnia 1843 roku. - Kto to taki? - pytam dwóch dziesięcioletnich chłopaczków. - Kosmonauta Murawiew - odpowiada bez namysłu pierwszy. Coś ty? - oburza się drugi. - To był dawno temu taki rewolucyjny dowódca". W ten oto - między innymi - sposób historyk Natan Ejdelman gromadził materiały do swojej znakomitej książki o Michale Łuninie (Warszawa 1976, przeł. W. i R. Śliwowscy), jednym ze współoskarżonych w procesie dekabrystów, autorze "Listów syberyjskich" i innych utworów pisanych na zesłaniu, właśnie we wsi Uryk, która "od roku 1836 stała się na lat kilka najkulturalniejszą wsią cesarstwa rosyjskiego, bowiem wśród chłopów mających prawo do piętnastu dziesięcin ziemi byli Wołkońscy, Nikita i