Jedno zagadnienie nurtowało znakomitego pisarza Leona Kruczkowskiego jeszcze za drutami obozu jenieckiego, w którym przebył wojnę. Było to zagadnienie niemieckie. Kruczkowski poświęcił mu dwie sztuki dramatyczne, które należą do najwybitniejszych w jego dorobku: "Niemcy" i "Pierwszy dzień wolności". Istnieją między tymi, formalnie i treściowo zupełnie różnymi utworami zbieżności, którą daje widoczna zarówno w jednej jak i w drugiej troska o moralną pozycję zwycięzców. Szczególnie w "Pierwszym Dniu Wolności" zagadnienie to jest naczelnym problemem sztuki.