"Kartoteka" Różewicza jest spo­wiedzią "dziecięcia wieku", skargą młodego pokolenia, któ­remu przyszło żyć nazajutrz po bestialskiej wojnie a w obliczu grozy wojny atomowej. Żyje też ono w pełnym rozczarowaniu straconej mło­dości, w dręczącym lęku ponownej katastrofy, w dotkliwym obrzydze­niu świata i osamotnieniu. Bo przyszłość jest pustką, w której nie ma ani sensu, ani celu - nie ma po prostu nic. Stąd rodzi się tak rozpa­czliwa apatia, że nawet samobój­stwo nie jest rozwiązaniem. Ta nie­możność życia w bezrozumnym mro­wisku skazanym na zagładę wyra­ża się pretensją do całego świata, szyderczą przekorą i wywaleniem języka - wreszcie w bezcelowym wałkonieniu się i dłubaniu w no­sie. Bo - zdaniem bohatera sztuki - nie warto nawet palcem ru­szyć, aby próbować zmienić ten świat, czy zapobiec katastrofie. Oczywiście - nicuje on bezlitośnie tradycję pokolenia "ojców" i jego idee: rodziny, obowiązku wychowa­nia, miłości,