SŁYCHAĆ. Wiatr, morze, step. Step nad morzem Czarnym ko­ło Burgas. Szelest tamtej­szych traw - ostatnich w paździer­niku To jest w pierwszych dniach października 1855 r. Pięćdziesięciosiedmioletni Mickie­wicz przybył właśnie do obozu Sadyka Paszy w pobliżu Konstantyno­pola. Pełen wiary, iż wojna krym­ska może pomóc sprawie polskiej, oderwał się od spokojnej pracy w paryskiej Bibliotece Arsenału, aby poświęcić się ostatniej w swym ży­ciu misji. Epizod - nawet entuzjastom Mic­kiewicza - znany raczej powierz­chownie, nie wyeksploatowany też li­teracko, jeśli nie liczyć mocno ucukrowanej "opowieści dokumentarnej" Lesława Bartelskiego "Mickie­wicz na wschodzie" oraz zaprezen­towanego ostatnio w TV "Epilogu" Macieja Wojtyszki. Zarazem epizod prawdziwie dramatyczny - już choćby poprzez głównych bohaterów: samego Mickiewicza, który umrze z nie do końca wyjaśnionych przyczyn w 6 tygodni później w Konstanty­nopolu, a także Sadyka Pasz